Page 76 - Menfi Tespit
P. 76
İCRA TAKİBİNDEN ÖNCE AÇILAN «OLUMSUZ (MENFİ) TESPİT DAVASI»NA AİT…
«senedin lehdarı» (senedin ilk hâmili)ni mi yoksa «senedi ciro yo-
luyla ele geçirmiĢ olan son hâmili» mi gösterecektir? Bu sorunan
cevabı, cironun Ģekline ve yapılıĢ zamanına göre farklı olacaktır:
a) Alacağın yer aldığı kambiyo senedi, lehdarı tarafından;
vâdeden önce 434 -daha doğrusu; “vâde tarihinden önce ya da vâdenin
gelmiĢ olmasına rağmen ödememe protestosundan yahut protesto ya-
pılmamıĢsa bunun yapılması için yasa tarafından öngörülen sürenin
(TTK. mad. 714) geçmesinden önce 435 (TTK. mad. 690/(1))- baĢka bir
kimseye temlik (TTK. mad. 647) ya da rehin (TTK. mad. 689) ciro-
suyla ciro edilmiĢse; borçlu:
aa) Doktrinde 436 “mutlak (objektif) defiler” 437 olarak nitelenen
def‟ilere dayanarak «olumsuz tespit davası» açmak istiyorsa, bu dava-
434 Ciro imzasının yanında “tarih” bulunmaması halinde -ki uygulamada genellikle
ciro tarihsiz (tarih atılmadan) yapılır- cironun vadeden önce yapıldığı kabul edilir.
(Bknz: 15. HD. 23.3.1990 T. 94/1337; 11. HD. 13.10.1982 T. 3584/3871 – 12.
HD. 14.12.1987 T. 1063/12986) (www.e-uyar.com)
435 Bu nedenle, sadece vadenin gelmiĢ olması, yapılan cironun “alacağın devri”
hükmünde sayılması için yeterli değildir. Ödememe protestosu çekilmediği tak-
tirde, vadeyi izleyen ikinci iĢ gününde yapılan ciro -haklı olarak- normal bir ciro
sayılmıĢtır. (CERRAHOĞLU, M. F. Türk Ticaret Kanununa ve Yargıtay Ġçti-
hatlarına Göre Bonoda Mutlak Def’iler, s:97 d.pn:233 – Aynı doğrultuda ĠĠD.
24.11.1960 T. 8203/8161)
436 Ayrıntılı bilgi için bknz: DOMANĠÇ, H. Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygula-
ması, 1990, s:152 vd. – ÖZTAN, F. Kıymetli Evrak Hukuku, 1976, s:218 vd. –
DOĞANAY, Ġ. Türk Ticaret Kanunu ġerhi, C:2, 2004, s:1851 vd. – ÖĞÜTÇÜ
T./ALTIN, M. Ticari Senetler, 1979, s:190 vd. – TEKĠL, F. Kıymetli Evrak
Hukuku, 1980, s:71 – KARAYALÇIN, Y. Ticari Senetler, 1970, s:31 – AK-
GÜN, M. Z. Kıymetli Evrak Hukuku, 1966, s:116 vd. – ġĠMġEK, E . Ticari
Senetler, 1982, s:250, POROY, R./TEKĠNALP, Ü. Kıymetli Evrak Hukuku
Esasları, 2010, s:101 vd. – TUNA, E. Ticaret Hukuku Prensipleri, 1973, s:105 vd.
– KINACIOĞLU, N. Kıymetli Evrak Hukuku, 1982, s:188 vd. – CERRA-
HOĞLU, M. F. a.g.e. s:19 vd. – GÜRBÜZ, H. Ticari Senetlerin Ġptali Davaları
ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, 1984, s:240 vd, 621 vd. – ERTEKĠN,
E./KARATAġ, Ġ. Uygulamada Ticari Senetler Hukuku, 1982, s:737 vd. – ĠM-
REGÜN, O. Kıymetli Evrak Hukuku, 1995, s:21 vd.
437 Bilindiği gibi “mutlak def‟iler” senede hamil olan herkese karĢı ileri sürülebi-
lirler;
a) “Seneten anlaĢılan defi‟ler mutlak def‟ilerdendir. Bu nedenle, hamilin iyi-
niyetli olup olmadığına bakılmaksızın, her senet hamiline karĢı ileri sürülebilirler.
“Senet üzerine yazılmış ödeme kaydı”, “müracaat hakkının kaybedilmiş olması”,
“ciro zincirindeki kopukluklar”, “senedin kabul edilmemesinden ya da ödenme-
sinden kaçınma halinde sorumlu olunmayacağına dair kayıtlar”, “çekin ibraz
müddetinin geçmesinden sonra ödenmek üzere ibraz edilmiş olması”, “protes-
tonun zamanında yapılmamış olması”, “senedin zamanaşımına uğramış bulun-
ması”, „senetten (ve alonj, protesto belgesi, ihbarname gibi eklentilerinden) an-
laĢılan def‟iler‟e örnek olarak gösterilebilir.
76
