Page 196 - Menfi Tespit

İCRA TAKİBİNDEN SONRA AÇILAN «OLUMSUZ (MENFİ) TESPİT DAVASI»NA AİT…
lıklar hakkında, yetki sözleşmesi yapabileceğini” (HMK. mad. 17)
kabul etmiĢtir. Buna göre taraflar, yetki sözleĢmesinde, aksini karar-
laĢtırmadıkça, dava sadece sözleĢmeyle belirlenen mahkemede veya
mahkemelerde açılabilecektir. Yani bu durumda, taraflarca aksi karar-
laĢtırılmadıkça, yapılan yetki sözleĢmesi, münhasır yetki sözleşmesi
Ģeklinde olacaktır. Taraflar, yetkili kıldıkları mahkemenin yanında,
kanunen yetkili kılınan genel veya özel yetkili mahkemelerin de yet-
kisinin devam etmesini istiyorlarsa, yani yetki sözleĢmesinin «münha-
sır olmayan yetki sözleĢmesi» Ģeklinde olmasını istiyorlarsa, bu du-
rumun yetki sözleĢmesinde ayrıca belirtilmesi gerekecektir.
Davacı-borçlunun yetki sözleĢmesinde öngörülen mahkemede
olumsuz tespit davası açmıĢ olması ve davalı-alacaklının da „bu söz-
leĢmenin geçersiz olduğu‟ndan bahisle “yetki itirazı”nda bulunması
halinde, mahkemenin ilk önce yetki sözleĢmesinin geçerli olup olma-
dığını” incelemesi gerekir. U y g u l a m a d a çok sık görüldüğü gibi,
davacı-borçlu, yetkili mahkemeyi de öngören bir bononun sahtelik,
hata, hile veya ikrah nedeniyle geçersiz olduğundan bahisle, bonoda
öngörülen yerde olumsuz tespit davası açarsa, mahkemenin ö n c e
“bononun geçerli olup olmadığını” -yani; sahtelik, hata, hile veya ikrah
iddiasını- incelemesi gerekir. Mahkemenin; bononun -ve dolayısıyla;
bonodaki yetki kaydının- geçersiz olduğu kanısına varması halinde
“yetkisizlik kararı” vermesi gerekir. Bu karardan sonra, dosyanın
gönderildiği yetkili mahkemenin, davayı esastan inceleyip karara

bağlaması gerekir. 229 230 Mahkeme, eğer yetki kaydını içeren sözleĢ-
menin (ya da dava konusu bononun) geçerli olduğu kanısına varırsa, o
zaman “yetki itirazı”nı reddederek davayı esastan incelemeye baĢlar. 231
Borçlu; borç senedi altındaki imzasını „hata‟, „hile‟ veya „ikrah‟
sonucu attığını yahut senette -senedin „imza‟, „vâde‟ veya „miktar‟
kısmında- sahtekarlık (tahrifat) yapıldığını i d d i a e d e r e k
olumsuz tespit davası açmak isterse; bu dava «yetkili mahkeme» olarak
«borçlunun iradesini bozan (haksız) fiillerin iĢlendiği veya senette
sahtekarlık (sahtecilik) fiilinin iĢlendiği» ya da «zararın meydana gel-
diği veya gelme ihtimalinin bulunduğu yer veya zarar görenin yerleĢim

229 KURU, B. age. C:1, s:497 – KURU, B. Menfi Tespit Davası ve Ġstirdat Davası,
s:73 – MUġUL, T. age. s: 171
230 Bu durumda, borçlunun “bononun sahtelik, hata, hile veya ikrah nedeniyle ge-
çersiz olduğu”ndan bahisle iptali hakkındaki davasını, ĠĠK. 72/VIII‟de öngörülen
yetkili mahkemelerden birinde açması, kendisi için -davanın bir an önce sonuç-
lanması bakımından- daha isabetli olur (KURU, B. age. C:1, s:497, dipn. 106).
231 KURU, B. age. C:1, s:497 – MUġUL, T. age.s: 171

196