Page 33 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

TemeL Bir insan Hakklotarak
Diı Haktarlve Kürt Meselesi
konferansl

dan da aynntıJr ve birbirinden farklılaşan poliika seçeneklerine
ir*an veİen hükümlere sahiptir. Bunlaıdan ilki, Ulusal Azııılık-
ların Korunmasına ilişkin Çerçeve Sözleşmesil've diğeri, &rl8esel
veya Yeİel Dillele Daiİ Avrupa ŞaJh'df3.

Dil haklan ve eğitim bas üzerinden bu ırluslararasr düzen-
lemelete bakıJırsa, çok katİrıanh olmaya elverişli biİ düzeni ön
planda tutfulJarı 8örijlür. Üstelik bu durum, sadece bir eğitim

Pİogİammm kendi içindeki çok katmanl]lk ile sırurJı değldiı ve
okul öncesi dönemle başlalıp hayat boyu eğitim taleplerine cevaP
veıebilecek bir genişlik ve derinlikte kurulmuşfur.

Dil haklan ve eğitim bağının ele alınmasl, Türkiye'de de 8ör-
düğümiiz gibi 1tl bu dünyada da benzeIi tartşmalaıa konu olan
bir durumdur), esasen biİ ilköğretim meseIesi olaİak takdim edil-
mekte ve talhşrlmaktadır, oysa geıek AvruPa Konseyi'nin biraz
önce and l9m iki temel bel8esi 8erek ACiT biinyesinde labul edil-
miş ve yukanda temas ettiğim tahey, oslo ve Lund Tavsiye me-
tinlerinde, dil haklaıı bağlamında eğitim hakkı konusunun baş-
lüJarı şöyle aqklanabi]ir: l) o|ul öncesi e$tim. 2) iltogetim, 3l
orta öğretim, 4) Teknik ve me§leki eğitim, 5) Üniversite ve diğer
yüksekö8Ietim (lisansüstii eğitim), 6) Yetişkin eğitimi ya da hayat
boyu eğitim,

Bu dil ve eğitim katmanları dikkate alındlğrnda, burılaıda iil_
kedeki h6kim dilin dşındaki dillerde yünitiilecek eğitin e il8ili
nasıl bir politikanm söz konusu olacağ öncelikli bir sorudur. Bu
soru, hem bir hak meselesi olarak haklaıın muhataplannı nasıl
tanrmlayacağrflzü hem de bunu eğitirnle ilgili nas biİ Politikay-
Ia 8elçelleştüeceğinizi taİtmak ve taftşmak, buna daiİ cevaPlan
o.taya koymakla ilgilidir. Ancak dil haklan meselesi, elbette sa-
dece eğitimle sırıırlı değildir. Bu nedenle, sadece konuya ilişkin
uluslararası hukuki düzenlemelerdeki kapsarnr surırnak amacryla
dit haklaııu ilgili olabileceği öncelikli alanlara dair klsa bil bitgi
sunmak isterim: Ad ve soyadr, örgiitlenme hakkr, medya, idare ile
ilişkiler ve kamu hizmetle4 ibadet, yargl, özgiiİlüklerin sınırlan-
r]ınlnaqı .] ı, n ıınundaki haklaı ve ekonomik havat,
ı2 BlZ httP / 'q w CG hı/t/d8hl/ monı,otrrmnonh6. l AıLlnre/rDı_lP\t
fcNM E.PdJ (enşfu 8,2.2013).
13 Bkz. http|//ıM@int/l/d84lodu.ation/min],n8/textcharFy'ch..terloüng

31
-_c{fFl_-