Page 34 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

DiYARBAK|R 8ARosu

Bu noktada, özellikle eğitim ve dil haklan açismdan, AvruPa
Konseyi'nin Ulusal Azınlıldar Çerçeve &)zleşmesi'nde de vurgu-
larıan üç Parametreye işaret etmek istiyorum ki, dil haklanrıln bu
bağlamda değerlendirilmesi bakrnmdan önen i bir çerçeve çizer,

Buıılardan ilki, bir yükümlülüğe ilişkindiİ: Eğitim ve araşhr-
ma alanlannda, ulusal azırılıklann ve aynr zarİıanda çoğunluğun
kiilttirü, tarihi, dili ve dini haklrndali bilgiIeri daha da geliştiıici
olmak iizere gerekli tedbirlerin alümlasL Burada özellikle Vı]rgu-
larıan sosyal den8e bağlaüİrma dikkat çekmek isteIim. Bu sayede,
aslrnda birbirini tanırrra ftu terimi hem bir keşif hem de Varlığl-
nı tanrma anlanüda kullanmak mümkün olabilir) politikasının
kapsamına dair $nırlayıc1 o]mayan ve diğerleri yanmda, kültiirel
hallara doğru açılımı da dışlarnayan bir yaklaşım söz konusudur.
Tijİkiye'de, ömeğin anadil merk€zinde yaP an talhşmalarda (bir
azü Ü statiisünün tanınmast/tarı]nmamast konusüna saPlarırp
kalmadan) böyle bir parametrenin §lğına daha fazla ihtiyaç oldu-
ğu karıaatindeyim.

Yukandaki Parametrede telirlenen hatlaİdan uzaklaşmadaı,
ötsetmenlerin eğitimi ve ders kitaPlanndan yararlanmak ve farklı
külttirlere meİüsuP ötsenci Ve öğTetmerilerin temaslannı kolaylaş-
hrmak üzere yeterli fu,allafl (odequate opporfr]nifies) sünmak bir
diğer Parametrediİ.

Ve üçüncü Paraınetre, azırıJıklaıa mensup kişilerin her dü-
zeyde eğitimden yararlanma olanaFna sahiP olmalarü için eşit fir-

satlar sünrna yiiü(ümlülüğiidür.
Yukandaki cürİtleyi, e$tim ve dil haklan bakmrndan daha
önce tenıas ettiğim çok katmarıtıl* §lğnda değeİlendirmek ge-
İekir. DiğeI biİ ifadeyle, asrl olan, her düzeyde eğitim hedefi ba-
kmından bu değerlendirmeyi yapabilmektt. ilköğretimin daha
önemli olduğu ile sürülebiliİ. Bu Türkiye'deki taİhşmalaİda 8ii
riitdüğii gibi, diinyada da kendini gösteİen bir meseledir. Hem
Biİleşmiş Miltetler hem de AvruPa Konseyi'nin bu konuyla ilgili
irısan hak]an birimlerinin çalışmalaİında da bu hususa dikkat çe,
kileİek ilkötsetime tİ yle bir öncelik verilmesi bir zafiyet olaral
nitelent. Bu zafiyet özellikle okul öncesi eğitim ve orta ötsetim
bakımııdarı çok belirgindir. Dil hakları ve eğitim bağl iizerinden

32