Page 31 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

TemeL Birinsan Hakkı olarak
Dit Hakl,arlve Kürt Meselesi
Konferan5l

sadece Türkiye'deki gerilin{i ortamın ortaya ç*aldığı bir Politik
parametre mese]esi değitdir eltEtte, bir uluslararası huİuk stan-
dardıdır. Ve bu durum, hem Avrupa Konseyi hem de Biıleşmiş
Milletlel ve diğer bağlanhİ uluslararası ölgütler bünyesinde ka-
bul edilen esaslara dayanrr.

ilk altmr çizmek istediğim husus, azınlık hukuku baklmndan
hak konulanna yak]aştmdaki temel biI parametedir. Bu, hakkın
muhatabı kabul edilen kişi ve kişi gruplan ile karşılrkJr etkin bir
ilişki ve iletişim içinde bulunulması gerekliliğidir. 'Kahllm' da bu-
nun yaPısal araçlafndan birisidir.

Bu bağlamda,'azrnİl' teriminin biİ azhk<okluk ilişkisi veya
durumuna işaret ettiği gibi kendi içinde belli gerilimi taşryan bir
tufuma meyletmekte1 belki boyle şmatik ve mutlak konuİİilaİ-
dan uzak biİ bak]şn önemine vurgu yapmak gerekir. Dolayrslyla,
azınl* hukuku balrmrndan ilk Paramehenin 'esnek bir etkileşim'
içinde bulunmak olduğunu söyleyebili m.

ikinci Parametre ise esnekliktir, Esneklikten kasbm, eğitimde
mutlak bir modelin savuİrulması kadaİ dayahlmasından da
kaçınmakhr. Ömeğm biı kültfuel hak olarak d il haklarr konusunda
esas alınacal eğtim modelinin en katı olandan daha selrelrniş bir
modele kadar uznan biİ çiz&ide, söz konusu dille ilgiJi eğitimin
yapılması seçeneklerinin dikkate altnabilmesidt. Kiirtçe ile ilgili
tarhşmalan da elbette bu bağlamda dikkate almak mümkijndiir.
Ömeğn bu dilde eğtim yapılması ilk seçenek olabilü, bu dilde
yapılacak biİ eğitirnin, o ülkedeki eğitimin temel bir Parçası olma-
sı ikinci modeli oluşfuİabiliİ. sadece o dilde değil, ama eğitimin
temel bir parçası olaTak btınu yapıyorsunuz, Üç bu dilin eğtirni-
nin, müfredatın bütünleşik bir palçaslnın olduğu model. Ve döü
daha esnek bir formülle ailelerin bu konudaki taleplerini dikkate
almak ve özellikle bu talePlerin söz konusu olmast halinde, ötsen-
ci sayılannm yetelli telakki edildiği yerlerde bünu dikkate alan biı

biçimde, mevzii olarak bi yle bir eğitimin verilmesi durumudur.
Buİada, özellikle konuyla ilgili uluslararası hukuk standaİtlarında
kullarulan 'yeteIlilik' ya da 'uygunluk (adequate) ka\İafilna d]k-
kat çekmek isterim.

Hiç şüphesiz, töyle bir e$tim ve dil politikasmm tarhşllabil-

29