Page 132 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

söz konusu olduğu jçin. Medeni Siyasi Haklar Sözleşm€si ve tabii bunun eşi,
ikizi Ekonomik sosyal Kültürel Haklal Söz]eşmesi klsaca belkj iki cümle
üzerinde söylemek mümkün. Bun]ar asllnda 1948 yıllnda kabul edilen
Evrensel lnsan Haklalı Beyanname§i'nin hukuken bağIaylcı olmama vasftnl
göz önünde tutan Birleşmiş Milletler çev.elerinin Ve o çevleler üzefinde etkili
olan gruplann daha devletleri bağlayan, katı hukuk kurallan biçimind€
düzenlemeler yaPılması ihtiyacündan doğdu. Hiç de kolay doğmadı, zo, bil
doğum oIdu çünkü l94o'lı yıllann sonlannda başIadl bu iki sözleşmenin
hazlrlanma süreci l951 yüIlnda ta§laklar belliydifakat l966'da metinleı bjtti,
Devletle.in imzaslna sunuldu. Niye? soğuk savaş yüzünden, Çünkü bir grup
devlet yani batllı devletle. Pazar ekonomiIeri ile sosyalist blok kendile,inin
§avunduğu hak kategorilerinin diğerleıin savunmadığı hak kategorileriolduğıl
düşüncesiyIe sürekli bir kamplaşmayl buraya da taşıdllar, Benim bugün
sö;Ieşme bağlamında özel bir vurgu yapmayü düşündüğüm bir'nci madde ki
her iki sözteşmenin de birinci maddesidiı ortak birinci maddedir, Harfiyen
aynıd,r. Bu kamptaşman!n en önem!i, en şiddetlj tartışmalaanln da
y;dtütdüğü maddeterden de bili oldu. Kendi kaderini k€ndi qeleceğjni
belirleme hakkı "self dete.mination' hakkı diye adlandırılan hak, Tü,kiye bu
sözleşmeye karşü 1966'da imzaya açllmastndan Ve 1976'da da yürürlük
koşutları gerçekleştiğinde yü.üllüğe girmesinden itibaren heP me5afeli
aavranmıştlr, Hatta saz ıconusu bile olmamıştıı Şimdilelde basında da çok adı
g.ç"n ıi. aıyıı"ıçıyle bir toPlannda, uluslararasl bir toPlantlda
i"nş.gr-*, hatlrhyofum b€n. Türkiye'nin bu s6zl€şmeleri onaylayıP
onayLamayacagıyla ilgilibir konuşmaydı bı], Bana Verdiği cevaP o tarihte şu
olmuştu. "Henüz Ame.ika Biıleşik Devlet]eri'nde bunlan onay]amamüştıı
Ttirkiye'nin onaylamasl için hjçbjl neden yok, Birinci ger€kçe bu," lkinci
g","kçu ae, o zamanla. henüz PKK'yla devlet güven]ik güçleli araslndaki
iiıahİ çaışma sırmekteydi. "Bu çatlşma sürdüğü §ül€ce Türkiye'nin böyle
bir anilaşmayı onaylamasl da mümkİn değiIdi," şeklindeydi, Kısacası
Türkiye siyaset o.tamı, Türkiye siya§etinin güncel sorunlarüyIa da hem hal
eailm;ş biı biçjmde bu sözleşmeler karşı he, zaman bi, bahane bulabilmiştjr,
soğuk savaş olmuştur. PKK il€ mücadele olmuştuı komünizm tehlikesi
olriuştur, vs. Son dönemde de tabii bu g€çerli, l992 yıIında ilk kez DYP_SHP
Koalisyon Hükİmeü bu sözI€şmelelin onayIanma 5ürecj düğmesine bas!,
Meclise geldi, onayı uygun bulma kanun]an be)li çekjncele,le bi,likte, Fakat
'l991'de
o dönemde d€ her ne kada, o hükümeti hatırlarsanız
ku.uIan Demirel Kabinesi'ni. Büyük iddiala,la gelmişti iş başına, Bu bi,az
"onraaui
önce söuüne ettiğim solunIan da Pek so,un yapmayacağtm vaatleriyle iş
başlna gelmiş b'r hükümetti. Hatta hükümet P,ogramında birazdan
okuyablıirım yeri geldiğinde §ize, jnanılmaz daha sonraki hükümed€le
pa.mak lsırtabitecek vaat]erde bulunmuştur, Özellikle bu sözleşmelerin

126