Page 103 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

karşllaştlrma yapmak için, ben üçlü bir aylnm yaPtım : AVruPa lnsan Haklan
Sözleşmesi çerçeves'nde ifade özgülıüğünün kapsamınl belil]emek

bakımlndan üç ayn katego.i ortaya çlkıyor, lfade özgürIüğünün en geniş
oaduğu alan, hükümete, devlet cihazüna, kurumlara, organıara yöne]ik
eleşİrileıdiı Hükümeti, genel ola.ak devleti, devıetjn bi. kurumunır , kişileri,
somut bir kişiyi, r€smi bir süfat taşıyan kişjleri demiyorum - e]eştjımek,
özgürlok alanln|n en geniş olduğu yer. lkjnci sllada po]itikacıtara yönelik
eIeşlrller geİyor. b,raz daha dar bil alan. Üçüncü slrdda klşilele yönelik
eleştjriler geljyoı. §imdi bunlan t€k tek somutlaştüıacağım. Hükümete, dev]et
cihazlna ya da dev]etin temel organlanna yanelik eleştiıil€r konusunda 1997
tarihİi, Yunanistan'a ka.şl açıan bir davayl örnekleyeceğim. Gouguyadiaİes,
Yunanistan'da zorunlu a§kerlik hizmetj yapan bir teğmen, Kendisi asker]ikten
hiç memnun değil ve köti muame]e gördüğünü düşünüyoı izin ailp evine
gidiyor ve izni bittiğjnde geri dönmüyoı firari saylhyoı Bü m€ktup yazlyoı
taksicjye veriyor ve ''bunu al, komutanıma götüi diyor. Mektubun iç;liği
nedeniyle Yunan silahlı Kuvvetleİjne, orduya hakaretten mahkum o]uyo;
sonuçta AvruPa lnsan Haklan Mahkemesi'ne gidiliyor.
Şimdi mektubun
içeliğinden bir aİntı okumak i§tiyolum_ Aynen
şöyle yazmlş : " ordu, insana
ve toPluma karşı bjı cihazdlr, aske.]iğin şiddet psikolojisi ya.atmak §uretiy]e
toplumda Çlenen suçlardan Ve saldırganıtktan sorumıu oldugıına artık
kesinlikle eminim. ordu, bjr suç ve terör cjha, o]arak kalmaya devam
edjyor." Yani teğm€n olarak a§kerliğini yapmakta olan bir kişi kendi oİdusuna
karşl "terör ve suç ya.atan cihazdlr" djyor ve komutanna bu mektubıl
gönderiyo. Şimdi bu.ada bu ifadeyi Avıupa lnsan Hakları Mahkemesi ifade

özgüriüğünün kap§amı içinde görüyoı Avrupa lnsan Hakları Mahkemesi, '.her
ne kadar içerik açslndan tahkir edici, incitici an]aml var§a da, daha başka
koşullar gö, önüne aİndığlnda, , ki Türk mahkemeleri başka koşullao gaz
önüne almaz - bu ifade özgürlüğü kapsamına gjrer'' diyor. lkj husus dikkat
çekiyor burada. Bir tane§i, burada bi. kurum olarak ordu eleştiriye maruz
kaİyoı kişile.in, vatandaşlann kendi devıetini, kurum]annl, organlnnı agır
bir şekilde eleştjrme haklall vardü.. Avrupa standardlndakj .'ağı. eleştirj'', biz;e
tahkir ve baren hakarete girer. lkincjsi o]arak, bu mektup, 6zel bir mektuP
nite]jğinde gönderilmiştiı deniliyoı Yani bunu bir kişi, ıomutan otumuştuı
Biı gazetede yayün]anmamıştll. bütün toplum bunU duymamlştlı bir
t€levizyon konuşmasl değildir, o yüzden kitleıeri orduya karşl tahrik €decek
bir konü]şma değildiı B' kişj okumuştul Her ne kada. komıitan bunu dava
konu§ı] yaplp, bütün kamuoyuna mal etmjştir ama o başvuruda buluna mal
edjl€mez. Bkinci örnek bıJ. Baaz Tü.kiye'deki davalan düşünül§eniz, çok
ça.Plcı bir örnek, çok farkİ bir manttk var. Türkiye'de kişilere yöneIik hakaıet
ç*tl deniı
pek devıeti ilgi]endirmez, zaten böyIe bjl dava açllsa, bu nereden
Ancak bir devlet ku.umuna karşl ağı. bİ e]eştiriniz varsa, o hemen ciddi bir

9/