Page 82 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YENi ARAYlşLARI KoNFERANSl
^NAYAsA
nna kartşan anayasa yaIgıs! ve idari yargı demek değildir. Eveı anayasa
yargısl ve ida.i yalgı mutlaka olmak zorundadır. Ama hukukun öngördü-
ğü smtrlar içerisinde çalıŞacak bir yargı olacak, Bir devletçi refleksle de-
ğiı, işte insan haı]ar|nü esas alan bi yaklaşümla hareket edecektir. Tabi
bunun gelçekleŞtirilmesi sadece bir anayasa sorunu falan da değildir, onıj
da biliyorum, ama bana kalırsa yargının oluşumunda bazr hususlara yer
verildiğinde bugüne kadar karşılaştığlmlz bazı sorunlarl, en azından bun-
dan sonraki siteçte daha M yaşarlz.

Bu nedenle yarg|nm yenid€n yapılandırıitİasl gerekiyor. Bir keıe yüksek
mahkemeler. maalesefşu görülmüŞtiir ki gücü elinde bulundurmak kaygı-
sıyla hareket ettikleri için, bir içtihat mahkemesi olmaktan çükm|şlardır.
Bu Danıştay için de böyledir, Yargıtay için de böyledir, Anayasa mah-
kemesinin hali de ortada. Ki anayasa mükemesi de 2010 anayasa deği-
şjkliğinden sonra özellikle bireys€t başvurunun kabulüyle birlikte insan
hakları bağlamlndaki sicilini biraz düzeltebilmiştir. Ama diğer mahleme-
lerle ilgili çok ciddi sonınlarlmz Vafdır. Çünkü yargı kendisini sistemin
bekçisi olarak görüyor. Bu sistem dediğimiz de gerçek anlamda demokra_
tik huİuk devletini öngören bir siyasi sisıem değil maalesefl o nedenle
burada hüuk devletini esas alan bir sistemin güvencesi olmak zorundadır
yaıgı. Ve yapılandırırken demokalik bir hukuk devletinden bahsettiğimiz
için, bana göre hem HSYK da, ki HSYK adli yargının oluşumunda çok
önemli, a),İıı zamanda şeyin adli ve idari yargnın oluşumunda ve yükek
mahkemenin olıışumunda önemli. Hem de anayasa mahkemesinde par-
lamentonun bunun işt€ njtelikli oy çokluğuna girm€si mümkün olabilir.
Sayılan tanİş ır ama parlamentonun mutlaka belli saylda tiye seçmesi ge-
rekir. Çünİü parlamentonun üye seçmediği bir anayasa mahkemesi, par-
lamentonun belli sayışa üye seçmediği HSYK, bir kapall kast sistemine
b€nzer bir şekilde, demokratik duyarlıl*lan ikinci plana itecek bir şekil-
de çalıŞabilir. Türkiye bu durumlan çok yaşamlştır. Bır sıkınılarını çok
yaşamışhr. onun için böyle bir yaptlanmaya ihtiyaç vaI.

Parlamentonun üye seçmcsi durumunda siyasallaşma iddiaları gündeme
gelebilir. Başka durumlarda da bu siyasallaşma iddia]an var. Ama bu
paılamentonun üye seçmesi duıumıında da olabilir. Sözgelimi ben Türki-
ye'de anayasa mİbİemcsinin tiim üyele.inin Federal Almanya'dakj gibi
parlamento tanflndan seçilmesini isabetli görmem. Burada cumhurba§-
kanı belli sayda üye seçebilir. Yargıdan belli sa},ida üye seçilebilir.
HsYK'da yine belli sayıda üyeyi -ki bu üçüc biri geçmemesi daha uygun
olabilir- parlam€nto seçer. onun dışında adli yargldan seçilen üyeler ola-
bilir. Idari yargldan ve yüksek mahkemeden de seçilen üyeler olabilir. Bu
biçimdeki bir oluşum önem]i. Ama bir hukuk kültilrii çok ön€mli. Bu hu-
kuk ktiltiirü. dediğiniz gibi öyle sadece anayasayla birlike bal edilebile_
cek bir mesele değil. Yasama organlyla ilgili söylenecek şeyler var,

80