Page 77 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKIR BARosU BAşKANLıĞl

Belirtildiği gibi curüurbaşkanıntn dogrudan ha]k taraf]Ddan seçilmesi
mutlaka parlam€nıer sistemle uyumsuzdur denemez; ama cumtıurbaşka-
nın halk taraf'ından seçilmesinin kabul edilrniş olm&§l cumhurbaşkanına
tanınan geniş yetkilerle birlike diişünüldüğünde, 2007 Anayasa değişik-
liğinden soııra ülkemizde hükümet sisteminin yari başkanlık sistemine
yaklaştığı kabul edilmelidir.r3 Bu açıklanan nedenlerle pallamenıer siste-
me bağlı kalınrnak isleniyorsa cumhurbaŞkanınün yetkilerinin normal biİ
parlamenter sistemdeki sembolik ve temsili yetkil€rle slnrrlandf,lması ve
mümkiinse tekar cumhurbaşkanın parlamento tarafından seçilmesi yön-
temine dönülmesi en doğru yol olacaktıI. Ayrıca cumhurbaşkanının siya-
saI sorumsuzluğır ve bunun geieği o]an karşı-imza ilkesinin de yeni yapı-
lacak anayasada isıisnasız kabul edilmesi gerekmektedir-

Eğer cumhubaşkanın halk taraf,nalan seçilmesinden vazgeçilmeyeceke,
başkanlık siiresiyle yasama döneminin süresini aynı yapmak doğru ola-
calllr; çünkii başkanlık süresiyle yasama dönemi siifesi aynı olursa a}'n]
çoğlınluklann hem yasamaya hem de yürütmeye hekim olabilmesi müm-
kiin olabilecektir. Böy]€ce yasama ile yürütme arasındaki sürtiişmele. en
aza indirilmiş olacaktıf. r9
Başkanlık siteminin objekif Zayıfllkları ve sakıncaları bu sistemin Türki
ye'de denenmesini sakıncal, bif durıüma getirmektedir. Ayr|ca başkanlık
sisteminin islenmesinin tem€l nedeni parlamenter sistemde sık sık raslla-
nan hiikiimet istikfarsızlıklarıdır. Daha önce de belirtildiği gibi başkanlık
sisteminde başkan belirli bir süre için seçildiğinden tanlmı gereği böyle
bir istikarsüzlık söz konusu o]amaz. Başkanllk sistemi de hükiimet istik-

rars,zhğı çeken parlamenter hükümet sistemine sahip ülkelerde bu istik-
rarsızlığa bir çare olarak düşünülmektedir. Aıcak şu an ülkemizde böyle
bir hiikümet istikarslzlığı söz konusu değildir. Hükiimet istikrarsızıığı
olmadığl ve hiikümetin mecliste sağlam ve futarlı bil çoğunluğa sahip ol-
duğu süfece parlamenter sistemde başbakanün gücü başkarılık sitemindeki
başkandan daha fazladtr. Bı] düşiinütdüğünde ülkemizde başkanlık siste-
minj istemenin bir mantığl da yoktur. Başkanlık sistemi ile pa.lam€nter
sistem ansmda yeİ alan yarı başkanİk hüktimet sistemi ise büıün melez
modellerde olduğıı gibi uygulanması daha zor bir sistemdir. sonııç olarak
ülkemizde parlamenter sistemden uzaklaşmamak akla daha uygrın gö-
zükmekledir,{o

'ı Doug]§ v v.m., F@rdz B.rirci cu!üuİiy.l AEyas,nın gairdGi dünl.ftl.r konBu.da şubn b.,
ıinminnj "Yod.m.nin hğ ikIinin de ğrnli yelkikt sahip oldulu Başk . ve 'll0künğf ohnl ikiye 6ölü.,
c, ,allmnEire l6ln Lmnbno iğnrdrlhb od!d,ı *.ltM,
öm.ılİ," Baloz v.fuy, ır. /M/rJn o/Pori,iğl srsr?,J, 5 79. K§rru b.yl. bİ d(!fr ,ülatrnıg hr-
ld*ı 3iscmjnden uztl4nqnİ
l" BD g&ıli ,lk obnt 2007 &ğiriıı&ı.nyb iıgrı oıaiıİ y!Pl4@ ün§dlg s6,ın, Nü UlDph,ı ıa-
^Eysı
{ PDf Mdüd T-n n'5 Konğtr Mdi'nin b§ffduğu İiydİlar
,75