Page 81 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKIR BAROSU BASKANLİĞl

Güya yeni anayasa için kollar srvanmlştt. Ama anayasa yaprm sürecinde
ben de orta akademik danışman olarak bulunduğum için biliyorum. Bir
noküda, özellikle anayasanln "değiştirilmez maddeleri" gündeme geldi-
ğinde şunıı 8ördük ki itk üç maddeye "hiçbir şekilde dokunulmamasl ge-
rekir" djye di§ünen partiler de va.mış. o zaman demek ki dörl paninin
düşüncesi, sıfırdan bir anayasa deği]. Sıfırdan yeni bir anayasa yazülsa l]2
anayasaslnn hiçbir maddesi mi alınmayacak? Belki de pek çok madde-
sindeki, pek çok hüüm de aynı şeki]de al|nacaktlr. o a}rl mesele, Ama
yeni bir yaklaşımla anayasa yaparken, bir keİe eski anayasanln o bahset-
tiğimiz değiştirilemez maddeler gibi şeylerle bağlü kalmamak gerekiyor.
Bunlan en azından görmüş otduk.

Şimdi bir öneri de bulunmamlz gerekiyor, V€ya bir çıklş yolu bağlamın-
da. Neticede bır anayasayı halkrn temsilcileri yapacak. Gönül ister ki bü-
tün partiler mutabık olsun, ama olmadı Nitelikli oy çokluğuyla birlikte
yine partilerin çoğunluğunun desteklediği bir süreçte, bir anayasa yapıl-
sın. Ama bundan sonra bu anayasa nasll yaptlacak? Buna iliŞkin somut
önerilerde bulunmamız gerekir. Yoksa yeni anayasa ihtiyacü var, dogİu.
Ama bunlaf yönt€me iliŞkin cevap bekleycn sorular.

Şimdi yeni anayasada kuwetler ara§| ilişkiler nasll olması gerekir? Ya-
sama, yürütme, yargı üç önemli d€vlet fonksiyonu. 82 anayasasınln baş-
langıç kısmı der ki, "bu kuwetler arasındaki a}Tlllk medeni bir işbölümü
ve işbirliğidir ve hiçbir şekilde birinin diğerinden daha üstün olmasl an-
lamına gelmez." Evet demokratik bir ülkede pallamento üyelerinin tümü
doğrudan seçimle göreve geldiği için ve kanun yaptığı için de yilrütmeye
bu şekilde yolunu çizdiği için, yargıya yine uy§mazhkları çözme nokta-
slnda kaynaklarl verdiği için, daha öncelikli görtilebiliyor, Ama hiçbir şe-
ki]de bıınlar aIasında bir üstünlük yokjur. Nitekim bunlar egemenliken
kaynaklanan yetkileri kullanan organlaİdır. Ve bunlar anayasada be]iti-
len esaslara görc bu yelkileri kullanacalrlardır. Ama bunların yapılandı-
nlmas]nda ne tıir sorunlarla karşı karşıyayız ve yeni anayasa bu sorun]ara
ne tiir çözümler bulabilir? Tabi bazı hususlara sadece \,urgu yapmaya ça-
hşacağüm.

Bir kere yeni anayasa insan haklannı esas alan, huluk devletini benim-
semiş, demokatik bir anayasa olmak durumundadır. Ve demokrasinin de
güçlü biçimde yerinde yönetime vurgu yapmast gerekir. Eğer katrhm ka-
nallannl genişletmek istiyorsak, eğer dünyadaki trende uymak istiyorsaL
bu Türkiye'deki meİkeziyetçi yaplyla birlike bu sistemin devam etmesi
rnümkün değitdir. Yerinden yönetimjn değişik versiyonlan olabili. Ama
şu andaki Şekliyle, birlikte bir yapl olmamasl gerekir. Ve buİada yarg eC
kin bir yargl olmak durumundad,r. Etkin yaİgı dediğimiz Şey, öyle öz€l-
likle yetki sınlrlarınt zorlayarak, hükümcdefin veya idare]erin tasarrufla-