Page 32 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YEN i ANAYASA LAR] I(o NFERAN S I
^RAYlŞ
manln rcaksiyonlara dönüŞmesi, artlk yavaş yavaş..-çünkü toplumda bel-
ki en siyasi olmayan kesimlel dahi'82 anayasasından rahatsız!ıklannı
ifade etmeye başlıyorlar. Bu değişikliklerde motivasyon ya da temel güç
olmuştur diyebiliriz.'95 değiŞikliğiyle asllnda örgütlenme özgürlüğiine
ilişkin önemli bazı değişiklikler olduğunu söyleyebiliriz, Bunlar çok ideal
olmayabilir yani. Ama o gün için öncm taşıyan bazü değişikljklerdir.
Özellikle sendikalar, Sendikaların siyasetle ve işçilerle olan iJişkilerine
getirilmiş olan klsıdamaların kaldınlmüş olmasl, ki burada unutmamak
g€rekir ki gürnrük birliği anlaşması imzalanmıştı Avrupa Birliğiyle ve bu
değişikliklerle aynı döneme rastllyor. Yani Avrupa Birliği süreciyle olan
paralelliğini de büada görmek gerekir. Daha sonra '99 yılı ile bjrlikte ki
'98'de Ttirkiye'nin arttk Avrupa Birliği sürecinde daha §aglam bir şekilde
adayhğa doğru gittıesi,'99 yılıyla birlikte yeni değişimlerin de ortaya
çıkrnasına neden oldu. Fataı bu decişim]erden balıları da AlTupa iİsan
Hakları Mahkemesi gibi Türkiye'nin yargı yetki§ini kabul ettigi mahke_
me karaIlaİa üymak adına yapılmıştü, Haırlayacak olursak, ölüm cezasl-
nın, pardon devlet güvenlik mahkemelerinde askeri yargıçlar bulunuyor-
du o dönemde, Bir çoğunuz bilirsiniz. Bu askeri yarglcın devlet güvenlik
mahkemeslnden kald,nlması. asllnda Avrupa insan Hakları Mahkemesl_
nin, bu yarglcf adil yargılanma ilkesi açlsından oİtaya çıkardığı sorunlar
nedeniyle vermiş olduğu ihlal karanna dayanmaktadlr. Dolayısly|a Tür-
kiye'nin ırluslararast ilişkileri, yine burada rol oynamüştır,

Avrupa insan Hakları Mahkemesi'nin kararr da bazı degişikliklerin ya-
pı]masmda. etkili olmuşfur. Ama labi 2()01, çok önemli bir değişiktikti.
200l anayasa değişiklikJeri. Anayasanrn lemel olarak hak ve özgürlüklere
ilişkin böIümü. kapsamlı bir şekilde değiştiİilmiŞtir. Ve oldukça da kap-
samll bir dcğişjklikir. l995 ve 200l iki kapsamlı değişiklik olarak karşı_
mıza ç*üyor. Bu değişikliklefin yapısma baktığlmızda, ciddi anlamda bir
uzlaşma o]dugunu söyleyebiliriz. Parlamentoda zorlanılrnadan bu deği-
şiklikler geçmiştir. Özellikle 200l değişikliğinde, 400'üı iizerin€ varan
oylann, burada alünabildiğini pa(iİer araslnda o dönemin partileri arasın_
da biI uzlaşı kurulabildiğjni görüyoruz. Fakat bu keza 2004 değişiklikleri
de bu şekildedir. Fakat bu değişikliklerin önemli bir bo},utır. Biraz önce
Tuİgut TARHANLI bahsetti. Bu dcğişikljkler devletten pek bahsetmiyor,
Yani özellikle klasik negatifhak ve hürriyetler dediğimiz hak ve hüIri-
yet]er alanına yönelmiş ve '82 anayasasını bu anlamda degiştiren, u]usla-
nrasl standart]ara yer veren değişikliklerin çok hakim olduğunu görmek-
teyiz. Devlet teşkilalına ilişkin ise, suskun kalan değişikljkler, bu '95'ıe
başlayan 2007'y(Jkadarkısımdaki değişikliklcİdir.

Burada yaptlan bir şey belki anayasanm başlangıç ktsmının ilk paragİafl-
nın kaldırılmasl gibi anayasanın felsefi özüne ilişkin bazı faaliyetlere ama
bunlar o özü onadan kald)rmaya tam olarak yeterli faaliyetler değildi.

30