Page 28 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YljNi ANAY^SA AR^YlŞLARl KONFER^NsI

likler düşünülüyoİdu. Ama slnlrll kaldü. Daha çok siyasi partiierle, sivil
toplum kuruluşlar|nün ortak hareketleri, yasaklaİr ortadan kald|r|]d,.
Ama 95'leki değişiklilder de son derece sınırhydt. Özgürlükler bakımın-
dan en kapsamlı değişiklik. 2001 'de oldu. Onu izleyen 2004 de önemliy-
di, 20o1'de en azından biraz önce bahsettiğim 1], Maddedeki genel sınlr-
lama hükmü o(adan kaldırtldı. l,t. Madded€ sınırlü iyileştirmelere gidildi,
Ama şu da bif gerçek ki; ömegin 13, Maddeden ayıplanan sınrrlama ne-
denleri bir ttir diğ€r özgüllüklere, anayasada yer alan özgfulüklele iıişkin
hükümlere serpiştirilmiş ve yerleştirilmiş oldu, Daha soDra 200l v€ 2004
anayasa değişiklikleİi sürasında çtkarrlan uyum yasalan, yasalarala özgü-
lüklere ilişkin bir takım düzeltmelere gitmeyi hedef'ledi. Ama bütün bun-
lar son derece sın|rlı kaldı ve deyim yerindeyse o gainlerde... ıabi Avrupa
Birliği siıİeci çok önemliydi, Avrupa Birliğinin bir tür Tüfkiye'nin önüne
koyduğu ev ödevi olarak, geçiştirilecek gibiydi. Dolayısıyla anayasa as-
lında bugün bile o ilk günkü rüuyla temel felsef€siyle otoriter, özgürlük-
leri dlşlayan ve yer yef olağanüstü rejim yoluyla hukukun dışlna taşan,
gerekirse olağanüstü rejime itebilen haliyle yürür]ükt€dir, ayaktadır,

Bu, şu açldan önemli. Ben bugünlerde son günceli izleıken düşünüyo-
rum; Türkiye genelinde, bir olağanüstii rejim uygulamas,nI düşihebiliyol
musunuz? Bu anayasal hükümler]e hef zaman olanakll. Bu şu demektir,
Tiirkiye genelinde hutuksuz bir reJime gittik demektir. Ki bu Tii.rkiye gi-
bi ülkelerde böyle günlük politikalarla ilerleyen ülkelefde her zaman
mümkiin olan bir şey. Dolayıslyla bu hükümler, bu anayasa, bu yasalar,
gerçekten özgürlükler bakımınün. demokrasi bakımlndan çok büyük bir
risk taşıyarak ayakta durmakta. Anayasanın hiç tarttşmadtğtmz, son za-
manlara kadar taİtıŞmadlğlmız yant erkler dengesi zannediyorum.

DiğeI oturumlarda daha geniş taft|şılacakİr. Bugünlerde başkanlık siste-
mi tartışmaslyla birlikıe gündeme ge]di. Ama anayasada, erklel dengesi
bakrmından da büyük bir sorun var. Bir yende, anayasanın kendisi güciin,
erkn bir yerlerde toplanmasını sağtayacak nitelikte. Anayasanın bir de
böyle bir problemi var. işte hep tarttşıyoruz; cumhurbaşkanü çok yetki
kullanıyor. Evet o, anayasada var olan yetkilerini klllanıyor aslında. Yet-
kileline Şunu da eklemiştir. Aİayasa cumhurbaşkanına çok geniş yetkil€I
ıanlmakla birlikte onu bir hakem konumuna yükseltmiş, partiler üstü bir
pozisyona taşlm,ştf. Çünkü 12 Eylül döneminde istenen siyasetten
arınmış bir şekilde bütün siyasi partileıi de yönlendirebilecek, bütün ku-
rum ve kufuluşları da yönlendiİebilecek yetkiyi vermiştiİ. Bir hakem po-
zisyonundaki bir cumhurbaşkanı. Bu haliyle bile anayasaya aykırı bir ha-
reket var,, Panili bir cumhurbaşkanı ile karşı karşıyayız. Yoksa yetkileri
kullanmak bakmından bir problem yok; bu yetkilerin hepsi var- Anaya-
sada çok geniş yetkileı. Bunu nasıl olsa öğleden sonra geniş geniş ğnışa-
c4lz.

26