Page 27 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYA R 8A KIR BARosU BAŞKANL]ĞI

ler incelendiğinde görülecektir ki "başlang|çıa belirtilen ilkelel.de değiş-
tirilemez hüküm]er afasmdad|r. Demek ki aslmda başlangıçta belinilen
ilkeler dc ikinci madde yoluyla değiştirilemez ve bu hüküm yoluyla de-
ğiştirilemezler aıasındadır.

Özgurlükleri sınflandırma rejjmi. Bir ünlü 13 madde vafd|. 200l.de dö-
nüştiİiildü, Ama bu uzuı yıılar yani 200]'e kadar ciddi bir probleııdi.
Çiinkü bütün özgürlükleri genel so},ut bir taklm kavramlarla sınırlanab!
leceğini anayasada yer alan bütün özgürliildcrin sınırlanabile§eğini hük-
meden bir hükiim.

14, Madde genel yasaklama hükmü ve hala yürürlüke. 200l de bir ıakım
düzeltmeler yapıldü ve en azından yasaklama nedenleri biraz azaltıldı,
Avrupa lnsan Haklan sözleşmesi'ne uygunluk amactyla. Anayasa| dü-
zeyde, demokatik dijzen karş|sında iki ana hat buıurunakadlr. Birisi .bö-
lünmez bütünlük" diğeri de "laik cumhuriyet'' 1if. Yani, eğer böyle kul-
ıanllacaksa, özgürlükler bunlar aleyhine kullanılacaksa yasaklanabilecek.
Blr diger hükijm asLlya.llma hükmij. }anı özgürlükleri !J']e \lnlrlandlr_
dlkyetmedi. l4'le yasakladık, yetmedi, l5'le asklya atünabilir.

Ağır ekonomik bunallmda biz bu durumda olağanüstii hali hiç yaşama-
dtk. Biliyorsunuz bir afet durumırnda da oiağanüslü hal ilan edilebilir.
Ama bunlar yapılmadl. Ben Kocaeli dep.eminde oradaydlm, Ash.da ger-
çekt§n bir olağanüstü hale ihtiyaç vardı ama olağanii§tii hal jlan edilmedi.
Hatta hatırlıyorum, o zamanlar valilikle yapılan bir toplanııda bizim üni-
versitenin rektörü "olağanüslü hal ilan etmeniz için bir ıeröre mi ihıiyaç
var? Yetefli değiI mi bu kadar ölüm?" demişti. Ama olağanüstü haı reji-
mini hukuk kapsamında tutmak için bir takım koşullam ihtiyacımız var,
Nedir bu koşullar? Ceçici olmak zorunda. I(smi olmak zorunda. Ölçülü
o]mak zorunda. Ve her şartta. her aşamada yargı denetimi altında olmak
zorunda- lşte Tijrkiye'de uygulanan olağanüstü rejim, bütiin bu Şartlardan
müaf bir şekilde sürdürülüyordu.

olağanüstü hal rejjmi, neredeyse Tiirkiye genelinde uygulanüğı için
k,smi o]madı, yargı denetiminden zaten muaftı. Ö|çülü olmadlğü da açlk-
tı. Işte bu noktadan hareketle çöziım siirecj ve Tiirkiye'de demokatik-
leşmenin iç içe olduğu bir kez daha vurgulairmall. YaDi genel demokra-
ıikleşme sağlanmadlkça, çözümün başarıya kavuşmayacağl o kadaf açık
ki bu yasalar, bu anayasa oldukça Türkiye'de anti demokatik uygulama-
lan siirdükçe, çözümün de başanya ulaşamayacağ| açık. Çünktı bugün
çözülmeye çalışan çatışmaların zeminini oluşfuran, esas olarak bu anti
demokatik hiikümler ve uygulamalaİıdır, Peki hiç dönüştürülmedi rni?
Anayasa kon$unda hiç bir çallşma olmadı ml? Çok çalışma oldu; haıta
'95'le başlayan bir siifeç var. '95'te anayasada daha geniş çaplı değişik-

]5