Page 147 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKıR BARosU BAŞKANLlĞl

Bizim bakımımızdan da önemli bir an]aşma. Orada bir Vahap Bey'in
söylemediği bir şey var; bir tanüüa meselesi vaİ Belfıst an]aşmasünda.
Yani bir şeyle birkaç kademeli bir tanıma var. Bu tan,ma bir taraftan. iki
taraf birbirlerinin kimliklerini tanıyorlar. Yani Amerika, Kuzey irlan-
da'daki ulusal güçleıi ulusal azın]ık olaıak tanıyor, İr]anda. Kuzey İrlan-
da'daki Protestanların İngiliz kim]iğini tanıyor. Ondan sonra de\letler
birbirlerini tanıyorlar. İrlanda, Kuzey İrlanda'yı kendi parçası olarak
görmekten vazgeçiyol. Ve bu Kuzey İrlanda'daki ulusalc]lara, siyasal.
hukukaı, ekonomik eşitlik sözü veriliyor. Tabi silahlann bırakılması Ku_
zey lrlanda'da bjr ön şan değil, Çözünün bir parças|. Yani çözümle bjr-
likte silahlaıın bırakılmasl konuşuluyor. Ve lRA, sinn Fcin'e bir çok yer-
de itiraz ediyor. "Siz yükümlülüğünüzü yeriİe getirmediniz" djyor. Hani
öyle yapı. Yani çözüm için şunian şu adımlan atacak!ınız diyo.. Atmadı-
ntz diyor onun için bende bunu bürakmayacağım diyor, filan,.. çözümle
biIlike yüriiyor silahlarln bırakllmas,. Yoksa silahların bı.akılması bir ön
koşııl olarak hiçbir zaman il€.i sürü]müyor. Aılaşmada da bıı açıkça ya-
zlyor. Anlaşmada, genel bir çözümün uygulanmasl bağlamında, silahlar
bırakılacaklr diye aç* bir hüküm konuluyor Be]fast anla§maslnda, Tabi
cüney Atnka ömeği de bizım için ilgı çeklci,

Güney Afrika'da şu batlmdan benim ilgimi çekiyor, Güney Atiika, ana-
yasa yaplm sürcci içinde uzlaşı ortaya çükıyor. Toplumsal uzlaşı, yaplm
sürecinin içinden onaya çıkıyor, süreç o bakımdan çok ön€mli. Yani sü-
reç belki anayasanın kendisi kadaİ önemli. o siireç aynı zamanda taIallar
arası bir uzlaşl §ağlamak bakrmlndan işe yarüyor. Yani biz bi]e işle Sev-
gi'de burada; yani o süreç içinde yumu§amaya falan başladık, değil mi?
talaflar görüşlerini daha böyle bir yumuşak şekilde anıatmaya başladı]ar
filan. Yani o siİeç aslında çözümün. uzlaşınln bir parçasl haline geliyor.
o bakımdan Güney Afİika ömeği önemli. Gıiney Afrika örneği şıından
bir de önemli; cüney Afrika'da önce bir ilkelğ bildirisi var. Bir anayasal
ilke]er bildirisi var. ondan sonra anayasa buna göre yaplllyor. Ve anayasa
mahkemesi Giiney Afrika'da bu ilkelerin aıayasada ne ölçüde gerçeklc-
şip gerçekleşemcdiğini denetliyoı. Şu bizim açimızdan önemli. Biz bunu
geçen anayasada yapmadık. En büyük yanllşlarımızdan biri belki de bu
oldu. Yani bir ilkeler bildirisi ortaya çlkarmadan anayilsanın yazım,na
geçtik, oysa yeniden bir anayasa yapım sür€ci oItaya çıkacaksa, bu ilkc-
ler bildirisi ijzerinde anlaşmak gerekir. Yani boşu boşırna orada birbifiyle
uzlaşması imkansız öneıiler verip onlar üzerinde k]avga etmeyelim. o il-
keler üzerinde anlaşırsak, anlaşabiliyorsak, ondan sonfa anayasanln ya-
zımı ko]aylaşır. Ama o temel ilkeler iizerinde hiç anlaşamlyorsak, zaten
ondan sonraki aşamaya geçmekte gereksiz o]ur. Evet söy]eyecek o kadar
çok şey Var ki . . .

1.15