Page 145 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKIR BARosU 8AŞKANı,ıĞı

bir tahal*ümden v^zgeçip,
çoğulcu bir demokasiyi kabul edecek mi et-
m€yecek mi? bir kere büırada başlıyor mesele. Eğei
çogulcu bir demokra_
siyi kabul etmeden kendi.taha}*iimünü pekiştiriıek iç-in bir anayasa ya-
pıyorsa, bu anayasa demokratikleşmenin önünü açmayacakt,r. Ya da K'tin
sorununun çözümüne de katkıda bulunmayacaktir. Şimdi siz eğer anaya-
sayd gelirip dr başİanlık slsıemini ko)ruyorsanlz. bu baştan]ık sisıemı
nasl1_olursa oIsun. yani şlmdiye kadar AJ(P'nin geıirdjgj başkanl,t 5isıe_
mi. direk biı dıkıdlörlük §isıemi. Hiçbir şeyi olmadan, niıeiemesi olma-
dan, bİ dilıaıörlük sisıemi... ama baŞka bir başkanlık sislemj koysanl7.
Tiirkj}c baklmlndan sene böyle bir ıek adamln ıahakİümünü peiişıirjci
bif sistemin ortaya çıkmasından ben endişe ederim. BöyIe bir jey İetiri-
yorsanlz, anayasaya koyıryorsanız, bu anayasadan çoğuicu, katllımiı bir
demokrasi çıkmasını bekley€mezsiniz. Bu anayasaıJarİçıksa çıksa işte bu
tahakkümü büsbütün pekiştiren bir anayasa çikacaktlr,

Şimdi bu başkanltk önerisi üzerine isteneniz birkaç laf söylemek belki
doğru olabilir. AKP'nin getirdiği başkanlık Onerisj. bir kere başkanlık
önerisi değil, BaŞka bir şey bu. Yani bu isterseniz Türk usulü ba;kanıık
deyin, isterseniz başkanlık değil deyin. Çilnkü bıırada yapılan şey budur.
Bir kere başkanın, meclis fesih yetkisi var. oysa başkanllk sisteminde va-
5ama \e yürtıme birblrinden tamamen ayrıllr, Nc yürütmc yasdmaya;o-
kunabjlir. ne de }asama yürüımeye dotunabiliü. oysa AKPinin baş-kanlık
önerisinde ,başkan meclisi feshediyor. Diyorlar ki evet ama o zamanında
göfev süreci sonatriyor. Yeniden seçim yapıldlğı zaman başkan da yeni_
den seçime girebilecek, Amerika'daki başka ömeklerden üİe biliyo; ki.
başkanken seçime giren kişi, o seçimi kazanıyor. Ama ona karşılİk meclis
}eni]enecek. mecll\ !amamen bambaşka bir meclis olacak. Bir Lere bura_
da l....)baŞllyor. ikıncisi başkan kardmamelerle ülkeyi }öneım( )elkısine
sahip. Bir çoli konuda karamameyle çıkanlacak ve bu karamamelerin bir
denetimi yok onada. Kanunlan veto etme yetkisi var başkanln, Kanunları
veto edilen ya da veda edilen kanunların meclist€ kabulü için beşte üç gi-
-Yani-o
bi büyük bir çoğunluk aranacak. Nitelik|i bir çoğunluk... zam"an
ne_olacak? Meclise geri gönderilecek. Meclis o çoğunluğu bulamayacak.
O kanun kadük olacak. Ona karşıltk, ülkenin yönİtimi başkanın karar-
namelerine kalacak. o]acak şey budur. Başkan, bütün üst kademe Vöneti-
cilerini aıama }ğİkl§ine sahip.

Şimdi tabi Amerika'da da sahip ama orada bir denetim var. Kongrenin bir
denetimi var. Yani görüyorsunuz biI büyiik elçi atamak için başianın go-
beği çatılyor. o büyük elçi gidiyor, senatoda anlatıyor, dinliyorlaİ, ;iı-
mem kabul ediyorlar, etmiyorlar. Yeniden gidiyor. Yani orada bi'yle bir
denetim.mekanizmas| var. Burada biryte bir denetim mekanizması yok.
Başkan bütün üst kademe yöneticilerini tayin edebilecek. alrıca H§YK
anayasa mahkemesi filan gibi yerlerde de çok önemli tayin yetkilerine

I,1]