Page 142 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015
P. 142
YENi ANAYASA ARAYIŞLARI KoNFER^Nsl
üyeleı, gerek CHP'li üyeler bür konu ijzeriode çok durdu, Bir yol hazrrlığı
yapalım, dedik, Bir yol temizliği yapalım- tsu 12 Eylül yasala nı da ıe_
mizleyelim. ondan sonra anayasa yaplmrna geçelim. Bu, efcndim boş ku-
]aklara düştü, duymayan kulaklara düştü. Hiçbir değişikltk olmadı. Onun
için bu 8ün gene buradan devam etmek durumundayız. Fakat bırnun ter-
sİni dUşİnmİkte mümkijn. ömeğin Almanya bunu ikinci Dünya Sava-
şı'ndan sonra yaph. Ne yaptı? Dcmok atik bir anayasa yaptı. Demokratik
bir anayasa yaptlktan sonr4 bir anayasa mahkemesi kuruldu. Ve anayasa
mahkemesi. o demokatik anayasayla bağdaşmayan kanunlarl iptal etti.
Yani AIrnanya'nın Nazi döneminin tasfiyesi böyle oldu. onun için bizde
de belki bunrm tersini düşünmek mümİiin, Eğer demokatik bil anayasa
yapabilirsek ki yapmamız gerekirdi. Aslında geç kalmış bir çabadır bu-
Yani 12 Eylül dönemi bittiğinde bizim hemen bir hesaplaşma döneminc
girııemiz gerekirdi. işte Sevgi de anlaftı. Bu sabahla bir geçiŞ döneııine
girmemiz gerekifdi. Demokatik bir anayasa yapmamız gerekirdi. Haki-
katler komisyonu kurup geçmişle ytizleşmemiz gerekirdi filan. Bunları
yapamad,k biz, Bunları yapamadığlm için zaten bugün bu dulumdayız,
Yapsak bu gün çok farklı bil Türkiye o]urdu. Fakat şimdi en azündan de-
mokalik bir anayasa yaparsak yapabilirsek. bu demokatik anayasaya
uygun olmayan kanunlarda ipıal ollırlaf ve Türkiye'nin demokatiklcş-
mede önü açlllr,
Tabi ki anayasa her şeyin çözümü deği]. Sihirli bil değnek değildif ana-
yasa. Yani bir ülkede demokrasi kültiirü geliŞmişse, demokatik kurumlar
yerine oturmuşsa, kurumsallaşmışsa o zaman orada kötü bir anayasa yap-
sanız bile demokatikleşme kendi gelişmesini tamamlar. Bunun tersi ise,
demokasi kiiltürü gelişmemişse. krrrumlar oluşmamışsa dünyanün en iyi
anayasaslnr yapsanlz bile, sonuç olarak gene demokratikleşmeye gide-
mezsiniz, Ama bir de bunun ikisinin onası var,Eğer bif ülke -ki Titkiye
galiba oraya giriyor hibrit bir ülke ise, yani bir paça kurumlar varsa, bir
parça demokasi kültilrü varsa, ve bir de, bide böyle Kürt sorunü gibi çö-
zülmeye muhtaç bir sorunu varsa o böyle bir ülkede anayasanın önemi
çok daha büyüktür,. Çünkii böylc bir ülkede iyi bir anayasa, demokratik
bir anayasa ülkenin öniinü açabileceği gibi. kötü bir anayasa da ülkeyi
çok daha geriye götürebilir. Demokatikleşme bakıııından. onun için
Türkiye'deki anayasan]n nasll bir anayasa olacağl, son derece önemli.
Şimdi tabi ki Türkiye'deki demokratikleşme Kürt sorunun çözümüyle
çok yakndan bağlantılı. Yani Türkiye Kiin sorlınunu çözmeden demok-
ratikleşemez. Ama demokatikleşmedcn de Kürt sorununu çözemez. BLı
ikisi zaten birbirinin içinde... anayasa bu gün hem geçiş dönemi hem de
Kitt sorununun çözümü için lazım. Kün sorunuıun çözümü mutlaka
anayasadan geçecek. istesek de istemezsek de. onun için buna göre böyle
bir anayasayı dlşünmemiz lazım.
140
