Page 73 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

ılh.i otJm] ı{y§, Huhjk Daİı İ Dfuksi 7ı

Yeni Anayasa Esl«i Yurttaşlık

Doç. Dr. Me1ut YEĞEN

Teşekİit ederim. Ben currüuriyei anayasalannda vatandaşhğn nas dizenlendiği_
ni aİılatmaia ve bu bagamda anayasa taslağndaki vatandaşlük tanlmlan haİknda bir
değerlendirm€ye yapmaya çalışacagm.
Vatanda§l* mes€le§i etrafında bunca süriiltii kopmasü boşuna değil. Bizzat vatan-
daşl* melhumunun doğası bunca güriiltüye s€bep oluyor. Vatandaşlılç yalnlzca .'kim
vatandaş,kimdegil","kimvatandaşlaIcemaatiolaraİsiyasitopluluğadaü,kjmdeğii''

meselel€rini düzer iyor olsaydl bunca taruşmaya yol vermezdi- Basitçe, belifli siyasi
sırırrlar içerisinde hükümran olan biİ devlete tabi olaİılal vataıdaş sayhr, bunlann
haricinde kalanlar da vatandaş addedilmez olur biterdi. o}§a vatandaşlık bu aynml
diizenlemekle kalİrıryor. Kim içeride kim değil a},nmrna karaİ verdigi gibi, içeride ka-
lanlann, yani vatandaşlann bir hslm hallerini şu }a da bu İİvamda diizerülemeyi de

ön8i'rüyor. Niteum, "kim bizd€n değil" sorusuna cevap vermeue kalma!,rp, bizliğin
içeriğini, kıvajİıml tayin etmeye ko},ırlduğu içindİ ki, vaıandaşl* etrainda bunca sen
tarnşma kopuyor.
Şunu ıeslim etmekte fayda var: modem biçimMe vaıandaşLk, işlediği her yerd€,
vatandaşlaİ cemaatini sadece siyasi biİ toplului olaIaİ değj], şu ya da bu ııvamda ıılu-
sal,kiiltürel bir topiırlut olarak da inşa eni. Mesela, Fransa köyIülerini Fİansız, Italva
ıöy]ulerini lıalyan hlarıün, milliyeıçilik 6}İiy]e buyti* bİ koalısyon kııran vaıandaşİ}
kurumunun olduğtı iyi bilinir, Bu iıibarla. vatandaşlık kurumunun vatandaş olan ve ol
mayanlar ayrı rrİr yapması kadar, vatanda§ olaral addedilenleri ulusal bir ideal ve küldir
earafinda benzeştirmesi de epey süradan bir duİum. Bu birömek]eştirme işin€ müale_
fet edilmesi de. Mesela, Fransa turttaşlarının çoğunu Fransızlaştırdı ama Koİsika me_

sel€sinde a}ııı beceriyi göst€remedi. Ya da ln8ilteİe, GaIer mes€lesini epeyce bir hal
yolunakoydu ama lİtanda ve lskoçya meselesiyl€ uğfaşmayadei?m ediyor, Türkiye'de
de berızer bir dıüİum söz konusu. Balıan ve Kafkas göçmerıteri Tüİk]€ştirildi ama Kiin
meselesi delam ediyor.
Burada mesele şuj ahalil vatandaşlık krlrp ulusal bir kiiltiir etratnda birörneueş_

tirm€ işi heı yerde a},ııl k]vamda olmadl. Vatandaşlar topluğunun kiiltürel heıerojen-