Page 110 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

ı(n rolffl 8.niı İğı.,| sİ

ile il8ili esaslar demokatit toplum düzeninin gereklerine u}gun olaİak kanunla dü-
zerılenir" denileİek 8üniin birinde meclis }a da hükümetin }.asa ile düzeır]eme yaPma
irnlanı korunmuş olu}or.
soru şu: Önemsediğimiz bu değişiklik]er taslağı, etnik çoğulcu bir anayasa yapma-
ya yeter mi? 80 kiisur yıldan bu yana ve özellik]e son 30 }dd[ yaşanaJılar göz önüne
alınırsa bü taslak sorunlan çözmeye yeter mi? Devasa sınta operasyor an yarllnda ani
çekiımenin heniiz yaşandığ bu ülke laslatla y€ni bir toplum§al sözleşme yapmüş olur
mu? Ne de olsa darbeci generall€rin ısmarlaması ile anti-demokatikkoşullarda, milli_
yetçi ve ırkçııı$n yükseldiği bir ortamda, halka zorla dayaolan, devleti kutsayan, bireyi
slnıİlayan. yasaİçü demokasinin l..ala l€kesi, l2 Eytiil anayagsündan değil, aİsine sivil,
demokatik, insan haİ ve özgü.lük]erine dayalü, kapsa],rcı, ew€nsel hukuk prensipleri-
ni esas alan blr ana}.asa taslağından söz ediyoruz.
Yine de hiç şüphesiz }anrt 'ha},ır'dır, Taslağa emeği 8eçen arkadaşlar bağrşlasınlar
açıkça söyleyelim, bu taslak daha şimdiden sorunun bir pa.çasl haline gelmiştir, Niıe-
kim dlin sayn Köker laslakla arasına eleştirel bir mesafe koyduğunu sö},lerken sa]4n
Eİdem ve Atar da g6İçekçi olmaya çalışnklannü ifade ederek taslaF savunmakaİ ka-
çınmışlardıİ, Elbette amacım şevk krmak değildir ama bü durumda belki hazflar']c|-
lann arka§lndati iradeyi ka§t ederek söyıemek 8erekt ki, bu taslağtn temel sorüJara
çözüm üretecek yanıtlan yok.
H iç şüphesiz diiİıyanın i.e bölgenin b€nzer deneyim|erinden yararlanılaral sorunu
çözmeiradesi ortaya konu]ma]ı ve bu konüdaçeşitli alternadner düşiiniilmelida, Dün
sa},ın Belediye Başkanlrnn da belindği gibi yerel yönetimlerin güçlendirilmesine, ye-
rel parlamentoların oluşturır]masna, çeşidi birlikçi modellerin tanışılmaslna b€İki de
hassasiyedeİi kaşımadan, eşit ylrttaşlık, Türkiyelilik ya da Türkiye Cumhuriyeti vatan-
daşlıB temelinde biİ anayasal arayüşla sorunul çöziimü için diiz€nl€me yoluna gidile-
bilir. Konuya bu açıdan bakarak devam etmek istiyorum. BirLaç ay önce onaİ payda
çe.çevesinde bir alaya gelen bir grup arkadaş olaraİ bu konulaI üzerind€ o(ak bir fikir
oluşturduk. oradan okuyorum.
"Taslağu başlan8rç krsrrunda yer alın 'Biz Türk milleti' ka!Tamı, Türkiye toplumu_
nun etnikve kültürel çeşidiliğini }ansütmamakta, toplumun biz kimiz sorusuna yanüt
vermemektedir. Tek bir etnik 8ruba Wr8u yapan bu ka!İam halen yaşanan sorunla-
nn ka!İıağn| oluşturan ve Cumhuriyeiin ilk }ıllannda oluşturulan etnik, kütürel v€
inançsa] çoğulculuğu yadsıFİaİ, tekçi, tek dil, tek din, ıek inaİç, tek mi et !'tr. felse-
fesinin devamının bir kez da}a !ıf8ulanma§ından ibarettir. Yerine'Bizlea veya'Biz
Türkiye haltı', 'Biz Türkye Cumhuriyeti vatandaşlan' önerilniştir. Birçok demokİa_
tik ülke anayasasırıın giriş veya başlan8ıç bölümünde anayasa belgesinin toplumsal
§özleşme niteıiğinin Wİgulanmasl babmından biz kimiz sorusuna yanrt oluşturacaİ
ka!İamıaİa yer verildigi bilinmektedir. Yani halen var olan ana}asada yer alan Türk va-
tanı, yüce T(irk devl€ti, Tijİk milleti, Türk varlığı, Türk vatandaşı, Türk evladü kavram-
lanndan arındınlİrırş olmast yetmez. Anayasa ve yasa]ann bütlln etnik referanslaİdan