Page 85 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

makla sigorta emekii5i olmak ararnda çok ciddi hak farkl yaşanlyorsa, orasl sosyal devlet
ğildir, bir 5 nlf devletidir; devlet i s nlfla, devlet5iz s nlf araslnda ayrlm!n yaplld|ğl bır dev,
ttil. Ayn1 biçimde sağl k hak]arl, eğitim haklar da benzer olma]ldrr-,Diyarbakll'daki mü-
firnel bir devlei lisesine çocuğunuzu yo lama hakklna sahip o mal]s nlz; ama siİin çocuğu
ız çok başan]l olmuyorsa, bilaz haylazsa, ok!mak isterniyolsa tabii k] toplum ona başarl 9ü-
,ncesi Vermek rorunda deği]dir, ama hak eşit]iğin] Vermelidir. Hakkln kü]]lanlmly]a ilqili bir
reysel ö2gürlüğünü2 Vard r. Dolaylslyla Tülkiye'de 1982 Anayasasl'ndan harekel eden anla-
ş tarzrnln 5o5yal devletle çok uzak, hatta zlt b]r ]lişki içeljsinde olduğtnu söyleyebi iriz.
)nuçta sosyal hak ar esas olarak Türkiye'de daha çok iktidar n, ama qenel olarak dev etin
|ndine bağlm]l, borçlu insan]ar yaratmak için ortaya attlğ b]rslnflhaklal ıİanzumesidir.
elkesin hakkl Varsa, o zaman zaten devletin birileline himmette bu ırnma hakklyoktur. Tür-

ye/de sosyal haklar büyük ölçüde devletin bazl zümrelere, baz s nlf katmanlaına/ ba2l çeV
lere, klasik, l,'Iarksist slnlf ana]izi yapmamlz mümkün değidir burada; ortada çok daha
ırmaş k bir yap Vardlr , bazl bölgelere "Ben d]ğerlerine nazaran s]zi kolllyorum, sizin ar
tnirdaylm, dolay slyla sizden de sadakat bekliyorum" demes]nin b]r aracld r. Bu çerçevede
| zaten 1982 Anayasar'nün o]uşt!rd!ğu, ad nl daha doğrü] koya]lm, 12 EylüL lejiminin oluş-
rduğu toplumsa yap nln bir Uzantüsldlr. Bu yaplda iki ö2el ik Vard r- Birincisi, bir kesimin,
liğerlerinin" kendi elinden haklarrnl, konumunu alacağl kaygls Ve bu noktada nrtlnüdevlete
tyama endişesidil. ikincisi de toplumda c]ddi biçimde yara!lan qüVensirliktir. 12 Eylül reji-
i Türkiye top]umunda kronik bir qüVensizlik yalatarak, kendi o]ağanüstü konumunu üretme-
dayal bir z]hniyeti kor!r. l<imsenin "yar]n ne olul"u b]lemediği, herkesin biİ diğerinden
,rktuğu Türklerin Kürtlerden, Kürtlerin askerlerden ve faşizan Türk erden, din] a2lnlıklar n
ni çoğun uktan ve bu korkular çerçevesinde var o an olağanüstü rejim dev eti yaprsln n son
hlilde statükoyu iercih ettiği bir rej]m anlay şld r bu. Tabii bu rejim anlaylşl hiçb]r şekilde
)ndi tasarladlğ biçimde gel]§merniş, ba§ka yer ere gitmiştir; ancak zihniyet yap s b!na da
ılldlr. Ve ulusiaraİasl p anda bu yapüyl iamamlayan bir gidişat mevcuttul.
atr dünyaslnda, 1979'da ingiltere'de mı]hafazakaİ paİti ]idel] lüargareth Theatchel'ln ikti-
lra gelmesiy e ba9layan/ ardlndan Amerika Bir]e§ik Devletleri'nde cumhUriyetçi ba§kan Ro
ıld Reagan'ln iktidala 9e]mesiy e pekişen bir neoliberal politikalar dönemi açl ml§t r, Bunun
jrkiye'deki uzantsl da bildiğini, 9ib] Tı]rqut Öral po it]kasüdür Ve bu poLitikanln ön€mli özel-
( erinden biri de, iktisadün iyi işlemesi için sosyal güVensizliğin denetiminin geİektiğj inancl
r. ikiisadi dinamizm için insanlar n Sosyal güVenl]kte deği], sosyal 9üVensiz ikte 0lma]ann n
r dinamik etki yaratacağü birçok çallşmada dile getirilmiştir. (8u konlda sosyal cilvensizlik
t dltlrdd Türlçe ve çevalm'! o:r \'tJp dJ varolr.) insan,dnr d,(dk qe|eLe| endişe5i taş,rlar
ü, ancak diğerlerinin kendi erinin elindeki ekmeği almaslndan korkal arsa çok çalüşacaklarl
,o çok çalışlldlğü için de iktisadi dinamizmin büyüyeceği inancl çerçevesinde, otoriter 12 Ey-
l rejiminin bu liberal iktisat politikalanna uyum 5ağlayabilmesinde, ]ibera polit]kalann ge_
,d'ği sosyal 9üvensiz i1 u.suru çol. önen,I b r Olgudur. 1.sar'ar 5o5ya, ar'amda guvensiz
acaklar, gelecek endişesi ta§lyacaklar, ellerindeki haklar allnacak ve dolay sly]a da liberal-
rin tabiriyle "tembel ik etmek" yerine, daha fa,la çallşacaklar, diğer taraftan da hel insanln
ğer insanln kurdu olduğu, h€lkesin dlğerinin ekmeğinde gözü o]duğu inancünln aşllanmaslyla