Page 84 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

dan öte, bütün toplıJmsal ilişİilerin nile ilişkileİine, yaş|.|anna nasıl bakllmasl geİektiğine
kadar_ piyasa m€kani.maslyla yapllmasl gerektiğini öneren bir piyasa toplumu vaİdlr ve bu
yapı neoliberal dediğimiz politikalann id€a idir, cennetidir, 0nların 9ö2ünde bütün toplum ar
piyasa toplumu olmaldlİ, bütün ilışkiJer para ilişkjleri üzerine, aılp satma ilişkileri üzerine
kırrulmalldlr, Yaşlllara da para kalşlllğü bak lmalldrr, çocuklara da; 5ağllk para karşlllğü sağ-
lanmalıdlr, eğitim de.8İtün toplumsal ihtiyaçlar para karşlllği satln allnmalldır. Pjyasa lop_
lumu dediğımiz ş€y, toplumun bütünüyle piyasa 9ibi ör9İtlenmesjdir.
1982 Anayasasl asl|nda büyük ölçİde böyle bir beklenti üz€rine inşa edilmiştir. \\sosyal dev_
let" lafı 9d€ce piyasa toplumu hamilinin ü2er;ne örtülmüş biİ edep örtüsüdİİ. 8u fikriyat ilk
defa, 1982 Anayasasl'nln uygulamaya 9irdiği 9LnlerdP lurgut Özal dil€ geli.mi:ıir. Memurla_
nnbilel'işini bilerek", "yolunu bularak'' paralarln kazandlklarl bir toplumdur piyasa toplu.
mu; polisierin de bu çerçevede en fau la para verene hizmet ettiği, en fazla para verenin en faz_
la hizmet satln aldlğl bir toplı]mdur. Bu rejimle sorunu olduğunu söyleyen sol partiler, sosyal
demokrat partiler sHP'yi biraz bunun drşlnda bllakyorurn- iktidara geldiklerind€ genellikle
bu qidişat konusıJnda hemen hemen hiçbır değiştirici önlem almadlkları qibı, ..küres4lleştil_
meye ayak uydurmak// adl altlnda bu gidişata uyan onlemler almaktan da g€ri kalmadllar-
B€nim dikkatimi çeken esas olgu, bu tabiri hükümet programlna açık biçimd€ ilt dela sokan
kişjnın Tayyip Erdoğan olna9dlr. Abdullah Gül'ün başbakanllğlnda kurulan hüküm€t pro9ra_
mlnda piya§a ekonomisine uygun bir politika irleneceği söy]enmiş, Abdullah Gül yerini Tayyip
Erdoğan'a blraktlktan sonra kurulan hükümetin program nda Türkiye'de ilk defa hükümerin
piyasa toplumunu h€deflediği ifade edilmiştiİ. Piyasa toplumırnu hedeflem€k, sosyal devleti
hedeflemek anlamlna gelme2; çünkü piyasa toplumuy]a sosyal devlet araslnda taban tabana
bir zltllk söz konusudur. Piyasa toplum! belki z€ngin bir toplıJm olabilir, ancak sosya] hak
toplumu olamaz; biİeyseI hak toplumu olabilır. Fakirler ve ıenqinler kendi çdzümlerini kendi_
leri buımak 2orundadlrlaİ; çünkü piyasa toplumlnda zenginin zenginliğini, fakirin fakjnığini
aylrt edici bir mekanizma yoktur, 8ir bakkala gidip bir şişe su istediğınizde bakkal 2engine
bir lira, fakire elli kuru§ demez; bunıJ doktor da yapmaz, öğretmen de, yaşlllara bakan da/ ço-
cuklara bakan da, kijltür ürünü yapan da.., Dolaylslyla piyasa toplumuyla sosyal devlet alasln_
da taban übana zlt bir anlayüş farkl Vardlr,

AKP'liler zannediyoİum biraz da modaya uymak, ortaya yeni bir laf atmak için bu ifadeye
başvurdular; çünkü birkaç vesileyle ikazda bırlü]nd!ğumu2da fark ettik ki bıJnun ne anlama
geıdiğini çok fa2la bilmeden kullanmlşlar veya bauıları bilinçli davranmlş bu konuda, ama
esas çevre bunu anlamamlş.
sosyal devlette bir eşjtlik anlayl§l vardlr, ama bu h€rk€sin aynl gelire sahip olmasl anlamlnda
bir eşitlik d€ğildir, Herkesin aynl qelire §ahip olmaslnl hedefleye. iktisadi eşitlik anlaylşü, sos_
yalist devletlerde geçmi§te uygulanmaslna çallşllml§ Ve p€k başanll oimamlş bir €şitlik anlayl-
şldür, sosyal eşitjik ise hak eşitliğini esas allr. Bu haklar aynı miktarda maddi olaİağa teka,
bül etmeyebilır; on s€ne çall§mlş birinjn emeklilik hakklyla/ otuz sene çallşmlş birinin ki aynl
olmayabilir. Herkes€ konumlan itibariyle e|it hakldr sunulmalldlr. Örneğin memurlarla işç ler
araslnda em€kIilik farklnln kaldlnlmasldır söz konu§u olan. 8ir sosyal devl€tt€ d€vlet memu.!

32