Page 81 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Öı0. Ardiş (B.tm.ı Baiosu ür..i)

Türkiye'de çokpartili normal siyasi 9idi§in kesintiye uğratllma5l sonucu oluşturulan 1982
Anayasasl, hem ülkede içine 9ırilen yeni siyasi ve sosyal açlllmlar, hem de hukukun doğal 5€y-
ri anlamtnda her g€çen gijn daha da nkıntı veİir hale gelmektedir. Bu anayasa, fürkaye'nin
uluslararasl alanda kendıne y€r etmesine engel teşkil etmelle birlikte, .amanla diğeİ tğm ya-
salarda olduğu 9ibi ihtiyaçlara cevap veremediği durumlarla sıkça kaİşl karşlya gelmeye baş-
lad ğl için, artlk dğğişjme şıddetle ihtiyaç dırymaktadlr, Bu n€d€nlerle neredeyse topluml]n her
kesimi 12 Eylül anaya§al miraslnl artlk tarih€ gömmek konusunda hemfikirdir. Böylesi bir sü-
r.çte "Yeni Bir Anayasada insan Haklanna Yeni Bir 8akış" konulu panelin düzenl€nmesinin
oüdukça önemli olduğuntl düşünmekteyiz.

§.d.t o..Yin (8ıtn.n 8.İoru B.ık.nD
l982 Anayasasl'nln "sosyal ve Ekonomık Haklar" başllklı bölümünde çeşitli düzenl€melel
var is€ de, Türkiye genel;nde bölgeler ve bireyler araslnda sosyal adaletsizliğin egemen olduğu
h.İkesçe kabul edilmektedir- sosyal adaletsizliğin 9iderilmesi konusu Türkiye'de tüm kesim-
lerc€ tar!şllmakta v€ bunun gerçekl€ştiril€bilmesi için çö2ümler 6nerjlmektedir. sayın hoca-
laımüz da €minim kj bu konudaki düşüncel€rini bizimle paylaşacaktir. Benim şahsi düşün.em,
ekonomik Ve sosyal kalk nma ile demokrasi araslnda doğrudan bir ilişki olduğıJ yönündedir.
Bunu somutla§tlrmak isters€k, Türkiye ekonomik qelişmişlik düzeyi itibariyl€ 60'll Ve 70'li
y|llarda ispanya, Portekiz ve Yunanistan ile n€redeyse eşit durumdayd1.0 dönemlerde anllan
ijlk€ler diktatörlük rejimleriyle yainetilmekteydi- ispanya'da Franko, Portekiz'de salazar, Yu
ranistan'da ise albaylar cuntasl iktidardayd . Bugün anılan ülkel€r demokratik ülkeler haline
geldiler- Ayflca bu ülkeler demokrasiye geçince hem ekonomik ve sosya1 kalklnmayl sağlaya-
bjldi er, hem de gelir dağlllm ndaki adalets]zllği Türkıye'ye 9öre büyük oranda giderdiler, Bu
ılkelerde işçi 5ınlfl ve çallşan]ar, Türkiye işçi 5lnlfr ve çalışanlarlyla karşllaştrnlamayacak öl,
çüde haklara kavuştular. Bu 6rn€kler de dikkate alündlğlnda Türkiye'de ekonomik ve sosyal
kalklnmanln, demokrasınin tüm kurum ve kurumlariyla yerl€şmesİ ve iç5.1l€ştiİilmesiyle 5ağ-
lanabileceğine inanıyorum. Bı] nedenl€ toplumsal adaletsizliği azaltabilmek, sosyal ve ekono-
mik kalklnmayl sağlayabilmek için demokrası mücadelesini daha da yükselt€ceğ]miz inanclyla
sözde deği1, öude demokrasinin ülkemize yerleştiği günler diliyorum,

Ahm.t in5.1
8iliyoru, ki bu bölgede demokratikleşme konusunda ciddi bir hassas]yet, beklenti v€ bu bek-
entinin tatmin €dilmemesıyle ilgili çok ciddi bir gerginlik söz konusudur; fakat ıannediyor!m
bu gerqinlik sad€.e bölqenin özel durumuna ilişkin bir gerginlik değjldil. 8eklentilerjn tatmin
.dilmemesi, d€vletin insanlanna olgun, yetişkin, ergin bir toplumun üyeleİi 9ibi davranrnama-
n, diğer taraftan da otuz, klrk, €lli sene ewelin€ nazaran bir yetişkin modern toplumun 0yele-
İine ait olan haklann bilincine çok daha fazla vanlmasınln yarattlğl blJ ciddi gerginliktiİ a5-
lında bizim siyasal rejimimizin kaynağlnda yatar. 8ir hata sonucu ol!şmuş bir eksikliğin sö,
konusır olduğu kanl5lnda değilimj bır aynl zamanda tasarlanmll bir yapldür Ve dolayls]yla ya-
şanan gerqinliğin d€ kısm€n tasaİlandlğlndan söz edilebilir.