Page 83 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

basamakta olmadlklan; Küftlerin ve Türklerin kendi içlerınde de farkllllğın çok açık görüldü,
ğü iki İürkiye, iki ayn ioplumdur söz konusu olan,
R.jımin sahipleri nerdeyse anayasada devletin slfati olarak beliİtilen'.demokratik'' lafündan
huzulsuzluk duyaİak bir \\cumhuliyet devleti'' tanlmiama, ister hale g€lmi§lerdir. ''Demokra_

tiklik" artık kuşkulu bir tabiü, haline 9elmeye başlanmlştll. Laiklik konırs!ndaki militanllğ] i9e
laikliğe ayklrl bir militanllk olarak da yoİumlamak gerekir, sosyal devlet konusunda ise, bü-
tünüyle §.ssi2 ve sonuçta şunu öneİen bir d.-,let vardlr karşlmlzda: H€r koyun kendi bacağln_
dan aslllr; herkes kendi a;l€si jçinde güvenliğini oluşturmakla yükümlüdür.

Bu rejim anlaylşlyla ilgili birçok soİuna sahip olan AKP için sorun teşkil etmeyen biİkaç alan
vardlr. Bunlardan biri, ı982 Anayasasl'ndan kaynaklanan ''sosyal'' d€vlet anlaylşdlr. AKP,
himmet kurı]mlannln,sosyal güv€nliğin esas olarak ail€ ı9inde gerçekleştirilmesinin, emekli.
likten ziyade çocuklann anne Ve babalarlna bakmaslnln, kadlnlann sosyal güVenliğin'n çallşan
erkekler tarafündan sağlanmaslnln uygun olduğu fikr]ne dayall bir muhafazakar ve lib€tal an_
layışla "liberal"i iktisadi libelali:m anlamlnda değil, .'Her koyun kendi bacağlndan asllır''
fikrinin benimsenmesi anlaminda kullanlyorum_ uyum içindedir, cHP de asllnda çok farkll
dururnda değildir; bakmayln sosyal haklar konusunda esip 9ürlemesine, cHP sosyal haklaİa
sahip olanlann haklannl korumak üzere nGpi bir yerdedir. cHP'nin de, diğer panilerin de,
sağ partilerin de çok fazla §öyleyecek şeyiyokt!r-

l982 Anayasar'nln olu§turduğu ekonomik Ve sosya] zihniyet/ anayasanln €trafünda olü]şan şjd_
detli tartrşmalardan çok farkl] biçimde, a5llnda büyük bjr siyasal konsensüse/ anla§maya, iJz-
laımaya tekabül ed€r. Laiklik yorumu İonus!nda, devletin sahipl.i \\AKP'ljler dev eti ele qe-
çirccek" argümanlyla çok ciddi bir tepki göstermektedir. Yine Türkiyelı Kürtlerin parlanento_
.ya 9irmesi konusuida da benzer bir tepki mevcuttur. sosyal ve ekonomik alanda/ sosyal konu-
laİda çok fazla talepkar olmanın ilkenin gelec€ğini jpotek altlna ahak anlamlna qeldiği ko-
nusunda çok geniş bir siyasai parti uzlaşmasl geçerlidir: sosyal haklarda çok fau la talepkAr
olı]rsanlz yurtdlşlnda rekabet yapamaylz; bu işverenler bu işçileri istihdam edemezler; sosyal
sigona sisterni çöker,.. oysa devletin, sosyal si9orta sistemınin bugünkü mali 5ıklntl5 nln çok
daha büyük boyuttaki açlkllğlnr banka krjzleliyle örn€ğin karşılamakta hiçbir 5rklntr çekmeye-
bildiğ]ni biliyoruz. Burada ne cHP'liler, ne AKP'liler bir şiddetli karşl çlklş gösteİisind€ bu-
lunmaktadır, Dolaylslyla ben ı982 Anayasasl'ndan kaynaklanan bu sosyal ve ekonomjk reji_
min asllnda diğer konulardaki konsensüsten, diğer konıJlardaki çatışmalardan farkll olarak
ciddi bir toplumsal konsensüse tekabil ettiği inanc]ndaylm. Milliyetçi Hareket Partisi'nden
başlaylp, bütün sağ partilerin ve büyük ölçüde cumhuriyet Halk Partisi'nin de desteklediği,
hatta doğrusunu söylemeİ gerekirs€/ dayandlğl klsmi aşiret yapllan nedeniyle DTP'yı de kls-
men kapsayan bir sosyal durum konsensüsü geçerlidil Türkiye'de; dolaylnyla 1982 Anayasa_
sl'nln siyasi anlamda değişmesi gerektiğini, yüzde on barajln n kalkmasl qer€ktiğini, ı963'te
Verilip ı980 sonraslnda klsmen geri alınan sendikal haklann yeniden Veriimesi 9er€ktiğinj
söyle/ken şunu muhakkak dikkate almaml2 ger.kir: Türkiye/de t982'den sonra toplumsal bi_
linç seviyesinde piyasa eİonomisine dayall toplum anlaylı, piyasa ekonomisini aşar. Piyasa
eıonomisi, iktisadi ilişkilerin bu piyasa ili§kileri içinde gerçekleşm€sini öngörür; ancak bun_