Page 20 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

organlarlnl güdüleme ıradalerini süİdüİdükleri halde, yarglsal bağlşlkllk statüsünden yarar,
1anmak için sonuna kadaİ çaba 9östermektedirler.

Bu durum hukuk devletini iki açldan zedelemektedir: oevlet erkleri araslnda denge ve fren
mekanizmalarl işlemem€kte, politik şahsiyetler ise yurttaşlara 9örc ayrlcallkll bir hukuki sta-
tüye konulmu§ olmaktadlİ. Bu konum, yöneticilerin doğrıJdan işlemlerjnin yanl 51ra _kamu
ihaleleri 9ibi- dolayll işlemleri de kapsamlna alabilmektedir.

siyasetin 9ölqesi altlnda bulunan yargl, kendi içeris]nde de parçalldlr: sivil yargü-askeri yargl.
ikj ayn yar9ı5al düzen, hükuk devletine yabancl bil yapllanmadlr. Bu durum bil yandan yargl
organlnl zayıflatlrken/ dığer yandan hukuki ayncallktan yararlanan siyasal s.nlfa bir yenisini
eklemektedir: "askeriye",
Yarqlnün kendisinin de donanlm eksiği ve iş yükü ağlrllğünln yan slra, hukuki formasyon Ve
ba§anm sorunır gö2 ardl edilemer. Bu nedenle, yargl meİciled hukuki mantlk sürecinden
uzak|aşlp, -vatan kUrtanclllğı gibi- hukuk dlşl b€lii §ıyasal aklmlara kendilerini kaptlrabjl,
mekted]r. Dahası/ milljyetçi_maneviyatçl eğiliml€re yatklnllğü, kararlanna yanslyabilmektedir.
8u eğilim ayrlk bir durum değiıdir.
Hukuk devletini kurmak için bü sorunlar 9ideİilmeli ve kurumsal denqel€r 5ağlanmalıdlr, An-
cak, bunlaİ yetmez; aynl zamanda yürürlükt€ki kurallaİ da elden geçirilmelidiİ. BU i§e huku_
kun ]çeriği sorunlnu gündeme çlkarmaktadlr. Hak Ve ö2gürlüklelin önünü açmak/ iktisadi ve
mali sektörü düzenli hale getimek amaclyla birçok yasa değiştirilmiş ve yenileri yürİrlüğe
konmuştur: TcK, cMK, TMK.8asın Kanunı],
Çevre Kanunu, 8ilgj Edinme Hakkı Kanunu gj_
bi. Ne var ki, yasal düzeltimleİe karşln ne can güvenliği sağlanabilmi§, ne de ifade öz9ürlüğü
güven€e altlna alınabilmiştir; ne iktisadi hayat düzefle konabilmiş, ne
çevra katlianl üjnlene,
bilmiş, ne de devlet işlemlerj saydam hale getirjl€bilmjştjr,
Demek kı, yapllan düıenlemeler hukuk devletjnın içeriğıni yan§ltma yönünden yete/li değildir,
Şu halde yasalann nasllyapıldlğ] kadar, ne tür kurallar öngördğğü de önemljdir. Niteiik yönün
den, "öz9ürlük_yap!nm'' dengesini sağlayamayan yasalarln ayrlca yaolm tanl,üln da demokra-
tik olmamasl, uyquıamada etkililik bakımlndan birçok sorunu beraberindr qetirm€ktedir.
"Ülkemızd€ hukuk devletini kurmak mümkün mü?'' 8unun yanl!, kuşkusuz ..Nasll bir dev_
let?/'sorus! yanlnda, '.Hangi demokrasi?'' ve ''Hangi insan }ıaklafl?'' sorulanyla birlıkte araş
bnlmalıdlr, Ancak, hukuk devletinin ]lhuk!kun üstünlüğü, deyimiyle ifad€ edilen ü]lu5al ü§tü
boyutu da unutulinamalldlİ, BunıJn somut anlaml şudur: Yanll§ hesap artlk stfasbourg'dan
dönmektedir.
H!kuk devletini kurmanln ıkinci koşulu olarak belirlediğimiz'.gen€l jnanç'' kaydlna değin
mekle yetinelım. işaret edil.n kurumsal Ve normatif düzenlemeler geİçekleştirilse de, bu;lar
tek başlna y€terli olmaz, Demokratik meşruluk ön€m|idir, Kam! yararr ereğinde konan kural-
lara aynm göz€tmeksizin herkesin saygl göstermesi yönünde oİıak biİ kanaatin oluşmasl, aksi
halde hiç kimsenin yaptlnmdan slynlamayacağl yönünde 9üçlü bir iradenin otaya çlkma§ g€_
rckiİ. '\Hukuki güvenlik'' yoksunıJ bir toplumda, diğer bütün eksakleİ '.yoksulluk;' ve .,yok_
sunluk"lar qÖreceli kalır. t]nutulmamalldlr ki, birl;kte yaşama ıradesi ballı bir'.oydaşrna'' ile
nümkin; oydaşma ise, ancak b€lli o4ak değerler ü2erind€ki l'uzlaşma']ya bağll.
ı8