Page 283 - Menfi Tespit

«GERİ ALMA (İSTİRDAT) DAVASI»NA AİT DİLEKÇE ÖRNEĞİ
√ Geri alma davasının bağlı olduğu bir yıllık süreyi, dava
açmaksızın geçiren borçlu, borçlu olmadığı halde ödediğini ileri
sürdüğü parayı geri isteyebilmek için baĢka bir olanağa sahip mi-
dir? Doktrinde 127 ileri sürülen görüĢe göre; borçlu, ĠĠK. mad. 72‟deki
bir yıllık süreyi geçirdikten sonra -TBK. mad. 78 gereğince- «ödemeyi
hata sonucu yaptığını» kanıtlayarak -iki yıllık süre içinde (TBK. mad.
82/1) «sebepsiz zenginleĢme davası» açabilir. ĠĠK. mad. 72‟deki «geri
alma davası», borçluyu, ödemenin hata sonucu olduğunu ispat külfe-
tinden kurtaran -borçlu lehine- bir geri alma Ģekli olduğuna göre borçlu
bundan isteği ile vazgeçebilmeli ve kendisi için daha ağır koĢullar
içeren Borçlar Kanununa dayanarak geri alma istemini ileri sürebilme-
lidir. Yüksek mahkeme 128 de bu görüĢtedir.
TBK. mad. 78 uyarınca açılacak olan sebepsiz zenginleĢme davası,
-ĠĠK. mad. 72/VII gereğince açılan geri alma davasından farklı olarak-
«ö d e m e t a r i h i»nden itibaren değil, -ödediğini (verdiğini) geri
almaya (istemeye) hakkı olduğunu- «ö ğ r e n m e t a r i h i»nden iti-
baren -iki yıl içinde- açılabileceğinden 129 ayrıca bu sürenin geçip
geçmediği mahkeme tarafından -süre, «zamanaĢımı süresi» olduğu
için- doğrudan doğruya araĢtırılmayacağından (TBK. mad. 82),
«ödemenin yanılma (hata) sonucu olduğunu» ispat etmek koĢulu ile,
borçlu sebepsiz olarak zenginleĢmiĢ olan alacaklı aleyhine, genel hü-
küm niteliğindeki TBK. 78‟den de yararlanarak dava açabilir. 130
√ ĠĠK. mad. 72/VII uyarınca, geri alma davası «borcun (daha
doğrusu; borç olmayan paranın) tamamen ödenmesinden itibaren bir yıl
içinde» açılabilirse de, olumsuz tespit davası sırasında, davacı -
borçlu mahkemeden «ihtiyati tedbir kararı» almadığı için t a m a-
m e n ö d e n m i Ģ o l a n borç davalı - alacaklıya ödenmiĢ olursa,
açılmıĢ olan «olumsuz tespit davası»na, «geri alma davası» olarak
devam edilir yani bu durumda, «olumsuz tespit davası», k e n d i l i-
ğ i n d e n «geri alma davası »na dönüĢür (ĠĠK. mad. 72/VI) 131

127 POSTACIOĞLU. Ġ . a.g.e. s:251 – BERKĠN, N. a.g.e. s:142 – Daha farklı ge-
rekçelerle aynı görüĢte: UMAR, B. a.g.m. s:673 – UMAR, B. Prof. Postacıoğ-
lu‟nun Ġcra Hukuku Esasları Kitabının Tahlili (ĠHFM.1968,C:XXXIII, S:3-4,
s:351) – ÖZ, M.T . a.g.e. s.96 – MUġUL, T. age. s: 421 – PEKCANITEZ,
H./ATALAY, O./ÖZEKES, M. age. s: 251
128 Bknz: 11. HD. 9.3.1981 T. 935/958 (www.e-uyar.com)
129 Bknz: 19. HD. 6.11.1995 T. 1752/9285 (www.e-uyar.com)
130 Aksi görüĢ: KURU, B. a.g.e. C:I, s:579 – KURU, B. Menfi Tespit Davası ve Ġs-
tirdat Davası, s:259
131 Bknz: 19. HD. 27.5.2014 T. 6582/9883; 14.5.2014 T. 2359/9157; 5.5.2014 T.
5184/8663; 30.4.2014 T. 3733/8189; 21.4.2014 T. 3916/7755; 18.3.2014 T.

283