Page 189 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

DiI Haktarlna il,işkin
Ul!9t.rJ.asl a.bel.r

ULUSAL AZINLIKLARIN
DiL HAKLARıNA İLİşKiN

OSLO TAVSiYELERi AÇIKLAYICI NOTU

GENEL GiRiş

Evrensel insaı Haİlarr Beyannamesi'nin 1. Maddesi, tiim in-
san hak]an §tandartlarınrn temel kavram olarak her insanrn do-
ğuştan sahiP olduğu onura işaret ede1. Bildir8e'nin 1. Maddesi
"her insan özgür, onur Ve haklar balrmııdan eŞit doğaT..." de-
mektediİ. Bu Madde talümin edildiğinden daha önemlidiİ. Sadece
genel aıılamda insan haklanyla ilgili olmayıp a},nr zam;rnda ulu-
sal azınLklaİa mensup kişilerin di haklarmın temellerinden biri-
ni oluştuİmaktadf. onur ve haklar bakımrndan eşitlik, bir insan
olarak birey kimliğine saygr göstelmeyi geİektirir. DÜ kirİdiğin en
temel unsırİlanndan birisidir. Dolayısıyla, kişinin onuİuna 5ayg1,
kişinin kimliğine ve sonuç olarak diline saygı göstermekle doğru-
dan ilişkilidir.
Bu bağlamda Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar &izlş-
mesi hahrı sayılu bil öneme sahiPtiİ. &izleşme'nin 2. Maddesi,
Devletlere, kendi topİaklaİında bulunan ve yaİE yetkisi alhndaki
helkesin insan haklannı "ömeğin ... dil.., gibi herhangi bir ay-
rlm 8özetmeksizin" güvenceye alma ve bu haklara say$ gögterme
yüküİnlülüğiinü getirmektedir. sözleşmenin 19. Maddesi ifade
özgüIlüğiinü garanti etmektedir; sadece ülle smülan gözetilmek-
sizin her türlü haber ve düşünce verme Veya alma hakkm değil,
a}mca kişinin kendi tercih ettiği bir aıaçla veya dille bu haktan
yaIarlafunasnt da garanti etmektedir. Habet verme ve aima hakkr
iİısaİdaİın birlikte haİeket etmeleri aİılar na da geliİ. Bu açldan,
sözleşme'nin banş{ıl toPlanma ve örgtitlenme özgitlii6inü ga-
ranti eden 21 ve 22. Maddeleri, bu ha}Jarla ozelikle ilişkilidir.

Benzer şkiide AwuPa ölçeğinde, AvruPa insan Haklan ve
Temel Özgi]rtüt,lerin Korurrmasr *jzleşmesi'nin 10. Maddesi ile
hii&üm alhna al!İıan ifade özglirliiğti, a}T &izleşmenin 14. Madde-
si'ne göIe "... dil,.. gibi herhangi bir temelde a},nm gözetmeksizin
güvence albna alnacakbr." Hem Evrens€l insan Haklan Beyanna-

_-----..--- 1B,7