Page 81 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

önem§iyorum, çünkü Anayasa |4ahkemesi'nin artk AvruPa lnsan Hak]alı
Mahkemesi'nin adil yargllanmayl okuyuş biçimiyle uyumIu karal Verme
imkanl o]dıJ. Çünkü adil yargılanma hakkl, AVıupa lnsan Hak]aı
sözleşmesi'nin 6.maddesinde de var ve orada bir tanlm o]masının ötesinde
yığlnla mahkem€ ka.arı val. Vüzlelce mahkeme karafl var, adil yargllanma
hakkına iIişkin ola.ak. Doıayl§ıy]a bu hakkın anayasaya girmesj, Anayasa
Mahkeme§ini. de ona uygun yorum geliştkme imkanlnı bence sağlar. Buna
ek ola.ak bir de 2001 de geçici 15. maddede yer aIan den€tl€nem€yen
yasalann kalkmlş olmasl da önemlj, çünkü o yasalardaki pek çok adit
yargılamaya aykırı düzenlemeIel, btr çerç€vede denet]enm€ye de açl]mlş
o]abiliı Bı] açldan adi] ya.gülanma hakkınln Anayasaya gilmiş olmasınün
önemli oldt]ğunu düşünüyorum, AVlupa lnsan Hakla.l Mahkemesi
karar]arlnln zaman zaman, -lncal kara.lar|nda olduğu gibi_ aç hukukla
doğrudan yasal değişiklik ya da Anayasa değişik]iği yapi]arak uyal]andlğtnl
görüyo.uz. Bira, önce söylediğim DGM']eİle ilgili anayasa d€ğişikliği, lnsan
Haklan Mahkemesjnin kalarlan sonraslnda yapıImlş bjr değişjkliktir' Yine
yasalarda da bu tür değişiklik]er yapıldı, Mesela göç kalan çlk0 lnsan Hakları
Mahk€mesjnden 200] yıllnda. Biı iki sene sonra gerçi bayağı zaman oldu,
ama bu karara uygun olarak d€ğişiklik yapıIdı. Yani bıj kaların konusu, işte
çelişmeli yargllama açıs|ndan bir "jhlal" çlkmlşt!. Kı§aca özetleyec€k olu.§ak,
savcınln müta]aaslnln diğe. tarafa gönde.ilmemesi. Bu konuda bi. problem
vardı iç hırkukta. Bunı] yasa] düzen]eme yaparak değiştirdi]e. Dolay|sıyla
demek ki mümkün olduğu kada. yasama organlnın bu konuda biraz, bi.
miktar hareket]i olduğunu, 6zellikl€ 2000'li yllIarda gölmemiz mümkün, ama
burada en önemli şey biraz önce belirttiğim, Hukuk Usülü ı4uhakemesi
Kanununda d€ğişiklik yapllmasl, ceza 0sulü Muhakemeıeri Kanununda
değişiklik yapılması ve ldari YaıglIama 0sulü Kanununda değjŞik]ik
yapllması, yani jade_i muhakeme olmasl lnsan Haklarl l4ahkemesi
kararlarlnda ihlallelin. Dolayıslyla hem idali hukülku açlsından, hem ceza,
hem medeni hukuk açısından, yeniden yargııamaya neden o]uyor Avrupa
lnsan Hakları Mahkemesinden bir ihlaı kararl çıktlğl zaman. Bu du.um, uyum
yasalan içe.isjnde en önem]isi yargl açıslndan, ln§an Haklarl Mahkemesi'ne
uyum açısından, €n önemli değişik]ikle.den biri bana göre. Tabii bu Ağustos
2003 tarihinden §onla başvuru yapanlar hariç tutulmuş du.umda, bu saklnca
haıa devam ediyoL Çocuk mahkemesi açlslndan da solunlar olduğıl
belirtilmişti ilerleme raporlannda, Çocuk mahkemeleri aç|slndan da bazl
değişiklik]eı yapıldl. son derece o]umlu olduğunu düşünnyorum. Biliyorsunuz
Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, cö.ev ve Yargl]anma osulle.i Hakkında
KanıJna göre, çocuk on beş yaşın altl ola.ak görülüyordu. Şimdi Bi.le§miş
Milletlerjn bu konudaki söz]eşmesine de, Çocuk Haklan Sözleşmesjne de
uygun olarak l8 yaşa çlka.lldl. Yani l8 yaşln altlndakiler çocuk
mahkemesinde yargılanacak. Bu önemli bir gelişme, en aandan ulus]ara.ası

15