Page 79 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

llk önce AB, Kopenhag Siyasi Kriterle.i açeİisinde bizden neıer bekliyor?
Yani yargı alanında ne tü. iyileştirmeler, ne tül haklann tanlnmasl ge.ekiyoı
klsaca ona bakmak jstiyorum- 98 l]er]eme Raporundan beri bu konuda çeşitıi
saptamalar var, yani AB'nin hazlrladlğü jlerıeme .apoıunda aıtr katlllm
ortaklığı belge]erinde var, iledeme .apolıarına baktlğımüz uaman ben 98'e
kadar gitmeyeceğjm ama 200l Ve 2oo2'den klsaca §öz etmek istiyorum.
200l llerlem€ Rapoüunda özellikle DQl4'lerle ilgi]i problem üz€rjnde
dululmuş, bundan önceki .aPorlarda da heP maalesef tekfallanan bj. şeydir
DcM'ıer sorunu. Yine bu 2001 lIed€me Raporuna baktığlmlz zaman askerj
mahkemelelde sjvilıerin yargllanmaslna ilişkin sorunlaldan söz ediyor, bun!n
değiştirilm€si gerektiği §6yleniyo. Zaten biraz öncede §öylediğjm gabi Katlİm
ortaklüğ1 BeIgelerine bakt]ğlmlz zaman 2oo1 Kahlim oıtakhğl Belgesinde
tek.ar Dcm'lerin olduğunu görüyoruz. Bunun yanl slüa Avrupa tnsan Haklan
Mahkemesi kararlarlnln etkili bir biçimde uygu]anmasl, ln§an Haklan Avrupa
sözIeşmesi'nin yargü kararlanna yansımasl gerekİği üzerinde duruluyor,
Şlmdl en son 2oo2 laporunda nelel var? Ben bunu bİaz tasnifledim, çü;kü
biraz daha fazla yer veri]mjş| ya.gl alanlnda n€ler yapllmasına i]jşkin olarak
DGM p.obıemi yin€ devam ediyol bu raPorda da. Bunun yanı slra bi.
şey
daha s6ylenmiş, -bu ilginç_ i§tinaf mahkeme]erinin kurulmasl İzerinde
durulmuş 2002 ilerleme raporunda. 8u da asİnda önem]i bjr gelişme olur
eğer kurulabililse Türkiye'de istinaf mahkemeleıi.
Çünkü biliyor§unuz,
Yargıtay sadece hukuki denetimi yaplyor, bu açldan istinaf mahkemesi esasa
tekra. bir yaıgllama yapıyor. son derece önemıi bi. gelişme olur eğer
'lişkjn çocuk mahkemeleri;n
yapllabi]irse. dçüncü ola.ak 2oo2 rapolunda diyo. kj,
yapl§lnda ve işİeyişinde değişjklik yap|lmall. Birazdan ne tür değişİkIikler

yaPlldüğlnü söyleyeceğim. Adli İp enstitİleüi arttırılmalı diyoı buJa çot<
6nemli, çünkü adlj tıP enstitülerinin az olma§ı aynı zamanda yargılamayı da
çok uzatüyoı Makul sülede yaıgllanma plobleminin nedenlerinden biri.
Beşinci ola.ak Avrupa lnsan Hakıarl Mahkemesinin kararıa.lnün doğrudan
ıjygulanması, yahut lnsan Haklarl sözleşme§indeki sanük haklan dikkate
allnarak, hukukun yarglçlar]a yorumlanmasl üze.inde duruluvor, Yani a.bk
birdz daha uygulamaya yönelik şeylenn talep edildigıni görmeye başl,yoruı,
A]tıncl olarak djyor kj,2002 jlerleme raporır yeniden ya.gılama üzerinde
drlruyoı Yani iade_i muhakeme jmkanl getirildi biliyorsunuu. Avrupa lnsan
Hak]alı Mahkemesi önünde jhlal kaıan almlş kişileİ, iç hukukumuzda mjlli
mahkemeye başvurarak yargıIamanln yeniIenmesinj talep edebjliyorlaı
Fakat biliyo.sunıJz Ağusto§ 2oo3'ten sonıa yapllan başvu.ular için geç;rli. Ya
da daha önce sonıJçlanmış oİan davalaı için geçerli. Yani aİadaki bir dönem
hariç tutulmuş du.umda. oradaki o ara dönemde ihlal karan almlş olan
kişileı yarglnh iadesini isteyemiyor]ar, Şimdi 2oo2 lıeıeme naporunda
bunun üzerinde durulmuş. Diyor ki;gadece 2oo3 tarihinden sonra insan
haklan mahkemesine başvurmuş olanlaıa bu haklann tanınrnası yetersizdİ

73