Page 125 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

kaynaklarln daollm| meselesi. Tabii bu sosyal devıetin kliz me§elelerjnde
falan ağırlıkh olatak, para yok, bütçe imkansızlıklan falan hep bu para§,zllk
sorunuyla berab€r sosyal haklardan kısma eğiıimi gündeme geliyordu. oysa
tabjj doğrudur, kriz va.dlr ama tabii bir de burada tercih meselesi. Yani sosya]
politika anlamlnda nev! telc|h edlyoİsunu.? Öncelık meselesi çok önemli.
Burada bir karşılaştlrma yaptığümız zaman, Avrupa Birliği ülkelerinde devlet
bütçesj dağ|]lmlna baktlğımlz zaman Amerika'ya en yakın ve en ]ib€ra] d'ye
el€ştirilen lngiltere dahil olmak ürere birinci, ikjnci, üçüncü sırada heı zaman
eğitim, sağhk, sosyal güvenıik geljyor. Türkjye'ye baktığlmiz zaman bunlann
çok alt kademelerde yer a]dlğ)nl buna kalşlllk bjlinci §ıralarda askeri
harcamalarln ye. tuttuğunu gibi kalşllaştırmalü baktığlmız zaman çok temel
fa.k]llüklar o.taya çlklyoı Bun]arl öze]likle söyIemek istedjm çünkü bu, daha
öncekioturumlarda da gündeme getilildi. Yalnüzca yasalan değiştİmek yeterIi
oımuyor tabii, uygulama çok önemli. Uyguıamadan kaynaklanan so.unlar
njtekim Avrupa Birliğj de ilerıeme rapollanna baktlğlmızda sosyal hak]ar
bakımından da yalnızca yasalan değellendirmiyor 0ygulanmayü da göz
önüne ahnlyor. Bazen bazı haklar baklmından diyor kj; ev€t, ya§alara
uygundu. ama uygu]amada bu sorun çözüIememiştir djyo., Tab'i kİ ekonomik
yaPıdaki bozuk]uklar, ge]jl dağılıml konular, yoksul|uk, işsizlik, isühdam gibi
konu]a.daki sosyal Politika tedbirlerj o kada. önem taşıyor ki istediğjniz
kadar hakıaı tanlyın. uygulamada sorunlar devam edecektir. o yüzden bu
gilişj yapma ihtjyacl duydum ama yasal düzeydeki duruma baktığımlz zaman
da bjraz daha teknik]eştirdiğimi, zaman konuyu, ge.çekten son yıIlarda
yapllan reform nite]ağinde ve özelljkle AB'ye uyum çabaslyla yapl]an bir
takım yasal değişikliklerde yabana atılacak gjbi değil. o]um]u pek çok
değişjklik]er de mevcut, biraz onlarl toparlamaya çallşacağlm. Konu çok
geniş oldı]ğu için hlrlı geçeceğim. Uma.ım hepsine klsaca değinme imkanım
olabili.. Eleştjril€n konu]ardan önemıi bir tanesi iler]eme rapor]annda ye. alan
"çocuk emeği" konustr. Türkiye'njn 2oo1 tarjhli ulusal prog.amlnda da klsa
vadeli hed€fler arasında bu konudakj llo sözleşme§inin imzalanmasl vaat
edilmjş. Çocuk işçitiğinin en kötü şekiIIerinin tasfjyesi, ön]enme§ine ilişkin bir
sözleşme. Gerçekten de daha sonra Türkjye taraflndan 2oo1 tarihinde bu lLo
sözleşm€si uygulanıyor ve 200l tarihli Avrupa Birljği ıl€r]€me Raporunda bu
sözIeşmenin onaylanmasl olum]u bir nokta olarak değe.lendirjıiyo. Az önce
söyIediğim gibi hemen devamnda şu da vurgu]anıyoı; .Çocuk emeği,
özelIjkle devam eden ekonomik bunalümda yayglnİğınl ko.umakta ve önemli
bil endişe kaynağl olmaya d€vam etmekted'r'' diyor. Ne kadar sözleşme
uygulay|p yasal değişiklikleri yapsanE da ekonomik kriz ortamında çocuk
emeğj yaygın bjr şey olmaya devam ediyor. Gene] oIarak çabalar takdi.le
karşl]anıyor ama Türkiye'de hala bu 20Ot .aPorunda geçen rakam .893.ooo
çocuğun çallştlğı tahmin edilmektedil" deniliyor. Bu çerçevede son bİ

1l9