Page 124 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

toPlumsal sorun olarak AvruPa Bir]iği ülkele.inde kendini hissetti.iyo. Ve
bunun beraberinde getirdiği çok önemli yeni bir hukuk kurumu olarak sosyal
alanda yoksulluk ve sosyal düşlanmaya karşl korunma hakkl ya da başka bil
deyişle güvenceli asgari geIir hakkl diyebileceğjmiz, işte sözünü ettiğimiz bu
kesimlere yani uç noktada yoksırl, işsjz, sistemin dlşında kalan, toplumdan
izole kişilerin asgari düzeyde insanca yaşayabilmesinj sağlamak amacıyla
yeni bir hak olarak güvenceli asga.i gelir hakkl gi.di. AvruPa sosyal Şarh da
1996 tarihinde revize edildj. Yeni revize edilmiş Avrupa sosyal Şa.tünda yel
aldı. AB mevzuatında yer allyo.. Türkiye'ye yönelik o]a.ak iIerleme
raporlannda bu hakkln tanünma§l yolunda tavsiyeler var. Bizim mevzuanm|z
açısından bakıldığlnda Türkiye'de tabii kj henüz böyIe bir hak s6z konusu
değil ama burada hem€n belirtmem lazım Tü.kiye'nin farklnl, özelliğini bir
yandan büyük kentlerde bat|dakjne benzer §üreç yaşanmakta. Yaniayn| grup,
teknotojik devlim, yenj yoksulluk biçimleıi kentlerde görülmekte. Dışlanma
Problemi başlamakta. ceIeneksel aile yaPısl çözütmekt€ ama öte yandan
Türkiye sanayileşmemjş ve modernleş€memiş bjr toPlum. Dolayıslyla bu
anlamda batldan farkll olarak klasik geleneksel en temel §o§yal hak]ar henüz
oturmarruş durumda. lşsizlik sjgortası yeni yasa]aştı. lş güvencesi yeni
yasalaştı. Birazdan aynntıslna gireceğjm, bunlaı çok sü rh olarak tanündl.
Yönetime katllma gibi bir sistem yok. sendikal alanda hala bir dolu sorun.
Dolaylsıyla batıda çoktan oturmırş olan haklar baklmından da Türkiye daha
yeni bu sürece giliyoı öte yandan da az önce beli.ttiğim yepyeni yoksulluk
türleri ve bu tip ihtiyaçlar da özellikle gelişmjş büyük kentlerde kendinj
hissettİiyo.. Yine kayıt dlşı §ektöı enfolmel sektörün yardımlan önemli
so.ulardan biri ve ilerleme rapo.lannda da geçiyol. Belirtmek istediğim
önemti bjr şey de, tanmsa| üretimin ha]a Türkiye'de aşağı yukarl toplum
ület'min yarlslnı. %50 o.anlnü oIuşturmasl, tabii bu da çok öneml' bi. veri.
çünkü sosyal hukuk ded'ğiniz zaman iş Ve sosyal güvenlik hukuku, işçi]erin
hukuku, iş hukuku sanayiye özgü bir şey yani tanma yönelik bil şey değil.
oysa Türkiye açlsından tabiiböyle önemli bir konu da var Tarüm çok ağırİklı
ye. kaPlüyor. zeng'n biı ülke değiliz. celir dağıltmünda verilere bakıldığ|nda
müthiş uçurumla. Va.. En önemli so.un gelir dağıllmndaki uçurumlar.
Öz€llikle bölge§el dengesizlikle iIerleme raPorlaründa Avrupa Bi.liğitarafından
dite getiriliyoı. Türkiye'nin vaatleri arasında, ulu§al lapo.|annda bölg€§el
dengesizlikle.i ejder€ceğim diye. Baktığlnız zaman bölgelel araslnda
Cğneydoğu en yoksul bölge olarak gözüküyor. Ama ente.esan bi. şey val,
Doğu Anadoıu ve cüneydoğu Anadolu bö]ge]erine baklld,ğ, zaman gelk
dağülımının uçurum oluştulmadlğı gö.ülüyor. Yani Marmala gibi zengin bir
bölgede geli. dağlllmı uçurum oluşturuyor ama doğuda uçurum
oluştulmuyoı Yani biz yoksulIukta eşitliği sağlamış durumdayıu. Yine çok
önemli bir nokta Avrupa Birliği ülkeleriyle önemıi bir falk. Devlet bütçesindeki

l18