Page 90 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YENi ANAYASA APu\YlŞLARl KoNFERANsI
letin libeİal, demokatik olup olmamasıyla ilgilidir. Ömeğin; Aıglo
sakon ülkelerinde ingiltere öyle söylendiği gibi parlamenter bir sistem
değil; monarşik bir sistemdir, Monarşik parlamenter bir sistemdir. De-
mokattır. Amerika Billeşik Devletleri demokaıhr. Başkanltk sistemleri
demokranır. Aırupa Birlıgi ülkcIerınde İsreç. Danimarka. Hollanda
monarşillir. Hatta parlamenter sistem demokattır. Rus şey., Fransa yarı
parlamenteri başkanlık sistemi demokralt|r. onun için biz ömekleri de
çok iyj şey yapmıyoruz. o baklmdan kategorik olarak "parlamenıer sis_
tem, demol.Jasiye; başkanlık sistemi, diktatöriüğe tekabül eder" tezi yan-
lüş bir tezdir. Başka arkadaşlannız ne diyorlar?

Tiİkiye'ye gelirsek; Tii*iye Atatürk döneminde pİulamenter sistem var.
sinop'tan adaylar getirilmiş Diyarbakrr'da aday 8österilmiştiİ. Pallamen-
ter sistem olmaslna rağmen Atatürk saf bir dikatödür. Türkiye'deki de-
mokatik parlamenter sislemin kendisi demokratik değildir. Örneğin; ya_
sama demokatik değildir. Yasama devlet Kti('e, Tiirk'e herkese ait ol-
madlğı için, yasama bir elite aittif. BöyI€ halklala falan ait değildjr. Tem-
silcileri de yokur. Dolaytsıyla halka ail olmayan bir yasama meclisinin,
yargı üzerinde diktatörlük kurması kadar doğal biı şey olamaz. Yargı da
aynı şekilde otoriteldir. Hatta darbeleri hazlrlayanlar o]mıışlardır. Mesela
bizim arkamızda avukat arkadaşlarlmız bilirler Tiirk milleti adüna ya4ı-
lama yapar. Bunun kendisi, tam da hetİ totaliter hem otokatik hem de
teokatikir. Tilrk milleti adlna diktaıörlük kurmaktır, kiirtlerin temsil
edilmemesidir, Yani millet adına yargılama yapıp yapmaması hutukçular
arasında bir ıanlşma konusudur, Halkln gü\encede oldugu düşüncesinde
değilim. Hukuk farklı bir olaydır. Roma'ya döniip bakmamtz lazlmdır.
Hukukçulara bakmamız lazlm. o baklmdan sorun devlet sorunudur. Tür-
kiye'deki parlamenter sistem, gerçeklen ha!kü halklan Kürt'ü Tijİk'ü tem-
sil eder niteliküe değildir. Yargıda öyledir. Erkler, hatta diğer kurumlara
da gidebiliriz. Zaten biz hep parçall baktlğjmlz için. sanki bu ordu, Tiilk-
Ieri, Künleri temsil ediyor. Ya bu ordu, Türkl€ri de temsil etmivor. Bü-
rolJasilemsjledi)ormu-ş gjbi. onun için. acaba soruna derlet sonrnu ola_
rak baktığımız zaman, sorun başkanlık sistemi, daha sonra gelen parla-
menter sistem, daha sonra gelen bir sislem midir? Bunu konuşmacı arka_
daşlarımlza soruyorum,

Pİof. Mehmet TURHAN: EĞndim, şu an ben şunu söylemek istiyorum.
Bir konuda eğer heİkes kendi görüŞiiüİlü uzun uzun anlatacak oluria; yo-
rum yaptınlz. Yani soru sorulsa daha iyi olur diye düştinüyorum. somut
sorulaİ so.uıtıݧa biz de ona göre cevap verebiIiriz.
ihrıhirE GÜÇLÜ: Yani yorumlar da yapmamlza müsaade edin. Çiınlü

daha fazta yararlı oluİ diye düşiinüyorum. Ben ıeknik konrrlan değil de

88