Page 70 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YENi ANAYASA A RAYIŞ LAR] KO N FERAN Sl

değildir. Parlamenteİ sistemlerde partiler genellikle siyasal liderleriyle bi-
linirler. Seçmenler oy verirlerken partilerin liderlerini de dikkate alırlar.
Yine seçmenler oy verdiği partinin seçimleri kazanması duİumunda oy
verdikleri partinin liderinin başbakan olacağını bilirler. Parlamenteı sis-
temlerde muhalel'etteki partilerin gölge kabineleri vardır. Bu nedenle
seçmenler sadece başbakanı d€ği]. oy verdikleri parti seçimi kazanırsa
kabinede kimlerin yer alacaklarını da bilebilirler. Oysa başkanlık sisıe-
minde başkan kabinesini seçimden sonra belirler, Ba§kan]ık sisteminde
önceden Üilinebilen kişi sadece başkan iken, parlamenter §istemd€ kabi-
nenin birçok adl da bilenebilir. r]
Baskanlık,isıemlerinde §orumIulueun te)hü\inin daha kola} oIduğu \e
sec;enin he5ap soracaEl kışilı kolayta bulabllğcegi sö}lenmı}lir, Ancak
haİkanlık sı"ıem]crinin balülar|nda \ar olan bır kjşının ancak bir kez baş-
İun olutll"..g, 1uluna" bir hüktim tarsa. başkdnın hall tafafından siya5al
".,aon sorum'iu- ırıuıabllm.sinc hukul(n otanal yokrul, [ğer başkantn
veniden secılebilmesi sö,/ konu\u)sa. bu ke/ Je başkan başanlt olamama-
1r, |^u." org"n,nO^ yeıelli çoğunluga sahip olamamasına baglJyabilir,
İuoİ b"şur,.,r-bi. buşkİn cğer yasama organı istediği yasaları çıkarsaydı
hasarıll olacalınıl ama bunu }apcmaml§ü nğdeniyle gcleklibaşarlnın 5ag,
İ.İu."a,*,n,]l.rİ sürecekıır. Oysa parlamcn(er sisıemde başbakan bu tür
mazeretl; sığünamayacakhr; çünkü parlamenter sistemde yasama orga-
.,.. İ"gr"nğ*" l,alim olmadan ikaidafda kalünabjlmenin olanağr yok-
t .. ]]'Pİ.lu-İot". .i.temde hesap veritebilirlilik ancak belirli koşullarda
İİr'.o-n olu."l oa"yu çıkacakıİ. Eger hükiimet istikarsızlığ aşırı bir
İul n. tu n.a.nl" de sık sık değiş.:n koalüs}on hükümeıleri varsa_\e
"İ.,"
İ""l,.r.-. t ulii..,l".i"ın kurulma.ında ontmli rol oynamış herhaogı bir
"rnll"l"u ..r" seçmen desteğinin çok ü5ıünde ktlali5yonlara gırebilen
liia,ri punil...o, runrsuysa pa.lamenıer,i§t,mde hesap verılebilirlik
önemli bir 5orün olarak ortaya çlkar, -

Baskanlüt sis|eminde he§ap verilebüllrtiltk konusunda ortaya ç!kan bir so-
Iıİ aJu ,u,a,r. V.nia.n İeçılme mümkün olsa dahü, başkanlıl sisıemin-
İl'"".r*"İ.İl,rrl,-a"n hesap sormak ı5ıedikleriode başkanlık dönemi-
O}.a paılamenıer sislemlerde
"*"l',İ..".l beklemek durumundadıı.
İ^l"k- * kabinesinden her zaman gcnsoru \eya güıensı/lik oylaması
,.irrı" ı,a*, sorulabilir, Yani paIlamenıcr hükümeı sisıeminde }asama
io";i.i" ti,.*ivı. uirlıLıe reya parlamenıodali tiderlik VeyJ pani kri-
,i ."çiaı.." gidildiğinde halk tarafından hükümet sorumlu futu-
"onrna,
labilmektedir. '5

! nn LiM. "Pr6i&düı d Pdired.,y f,tırMyi Des lt nı*r ı Dill.cE ," l l2,

68