Page 69 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKıR 8ARoSU BAŞKANLlĞI

nuldügünde böyle bir duruma çok slk rasılanmayacael da son derece
açlktlr.rq

oysa parlamenter sistemde hüktimet ile parlamento arasmdaki siyasa] sü-
reç donmuş değildir, Halkın desteğini yitirmiş ve bu nedenle iş göreme-
yen hüktimetleri değiştirmek için başkanlık sisteminde oldüğu gibi dört
veya beş yll beklemek gerekmez, Başkanl* sistemjnde halknın v€ya par-
tisinin güvenini yitirmiş bir başkanın görevini sonlandırabilmek hemen
hemen imk4nsızdıı. Kutuplaşma çok aşırı düeylere çıka ılahi inatçı bir
başkanı değiştirebiImek çok zordıır, Kısaca parlamenıer sisıemdekİ lııi-
kijneı klizleri başkaollk sisteminde rejim krizine dtini4mektedir. 1o
Diğer 6z€llikler

Onceden bil inebil irlik ve hesap verebitirlilik

Önceden bılinebılırlilik aç|5|ndan başkanlıl sisteminin daha iyi bır yerde
olducu belinilmışıiı. Buna göre başkan]lk sisteminde seçme; oy V;rdıgi
Jday kazanürsa ülkeyi dön Ve}a beş yll }öneıeceğini bilmekıedlr, Parla-
menler 5lsıemde ise bir parıinln temsilcileri lçjn oy kullanan seçmenin. oy
verdiği milletvekilinin başbakan otarak kimi destekleyecegini' bilmejiğ
ileri sürülmüştiiİ. Parlamenter hükümet sisteminde seçmenlger bir paii
parlamentoda tek ba§ına çoğunluğu elde edememesi durum-unda Ürıgi
panılerin koaIiıyon hüküme|l kuJacaclnü da önceden bılemez. Bu nedenie
hesap Veri]ebilirlilik açı5lndan başkanIlk sısıemlnın daha iyl olduğu belir-
ıilmişıır,' Yine başkanllI( sisleminde sorumluluğun teşhi"inin (-olay ol-
dıığu, yiirütmenin tek kişinin elinde olması nedeniyle haük,n hesap'sora-
cağı kişiyi kolay]ıkla tespit edeceği söylenmiştir. ıiir taşka aeyişle, uaş-
kan]ık sisteminde başkanın sorumluluktan kurtul.u., r.'.o.uııİrİııj, bİ,
başkaslnın ijzerine atabilmesinin mümkün olmadlğ iıeri sijnihnüşıiir:

Juan Liİ\z'in belirttiği gibi bu iddiaların hiçbiri tam doğru değildir. Baş_
kanllk seçimlerinde seçmen p^ıl.rmenter sistemlerde oldİgundİn daha kd_
tij dunrmdadlr, gaşkan aüylafınln çoğunırn 5iyasal IiıJer"olarak bir ge|-
mişi bulunmamakadır. Başkan adaylannın panileriyle. panılerinin pİoİ-
ramlyla.ve ideolojisiyle ne kadar d7deşleŞıiği bilinemedi!i gıbi. eger'seçi-
llrse kabineslnjn kimlerden oluşacağl halfunda da çoiui tiıgi rura,l..
Başkanlük seçimleri genellikle bir kişi ııaı<lınaa aiişılncelere ve"o ki|inin
vaatlerıne dayanllarak yap,lır, Paİlamenıer sisıemlerde seçmenlerin jani-
lere oy verdiği ve kendini kimin yönetec€ğini tilrneaigİ ise jolru
"avı

_'J@ l @'ır.ıJ.d,, or FJıucnm D.ffitr} Ib3lü Dr. ı u,bdne.. ! lo
l !n l ,E " lh. P. il5 of PR! d.rlDn\a-. Jwıa] d Dfua
\
' Nu Ln,§!lt4 r@./ İ.n ,rı oüOal Bqroali -t | ,!tM \
'İ '!t
61