Page 54 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

0iYARBAKlR BARoSU

maya son Verme, gerektiğinde ala velme ya da herhangi bia soruya cevap
vermeme hakkl o[duğu bitdiritmeLidi.
94.1şkence kurbanl o[duğu iddia editen kişi, tanıkLar Ve soruşturma ekibi üye-
Leri, mümkünse, psikotojik danlşmanLa.a Veya jşkence kurbantarlyta çatışma
konusunda eğitim qörmüş kişitere erişebitmetidirlet İşkence olaylnln tekrar
anLat|lmasl, kişinin deneyimi tekrar yaşamaslna ve travmayta bağtantlıl diğer
semptomtara maruz kalmasına sebep otabitir (8aklnız Bötüm lV Baştlk H.).
işkencenin aynntllannl öğrenmek, görüşme yapan kişiLerde ikinciI tlavmaya
yot açabitar; bu kişater qizütikte itgiti mest€ki etik gereklere saygl göstermek
koşutuyta tepkiterini barbi.teriyte konuşmaya teşvik ediLmetidir. Mümkünse
bu deneyimLi bir kotaytaşt|flclnln yardlmlyla yapllmalldlt Farklnda o[unmasl
gereken özettikle iki risk söz konusudur. Birincisi, görüşme yapanln kendisi-
ni işkence 9ördüğü iddia edil,en kişiyle özdeşteştirmesi Ve böytece öykünün
doğrutuğunu yetelince 5o19ulayamama tehIikesi vardlr; ikincisi, görüşm€ci,
işkenceyte i19iLi öyküLer duymaya öytesine atlşmlş otabjtir ki, görüşme yaptlğl
kişinin deneyimterini haf]fe aLabiLiL

\d) Tonüklonn güvenliği
95. Devtet, işkence gördüğü iddia editen kişileri,tanıklan ve bunLann aile[e-
rini soruşturmanln sonucu oLarak o(aya (lkabilecek şiddetten, şiddet tehdit-
[erlnden Veya herhan9i bir korkutmaoan koüumak[a sorumlUdUr. işkenceye
kaflşmış olma ihtimali bulunanLarln, şikayette butıJnan[aı onlann aiLeleri Ve
soruşturmayl yürütenler üzerinde, doğludan ya da dotayLı, kontrol ya da qÜç
uygı]tayabitecekteri hertür konumdan aIlnmaIan qerek ir. soru şturmac ltal 5Ü-
rekli o[arak, sorüJŞtı.]rmanın işkence iddiaslnda bulunan kişinin Ve diğer tanlk-
tarln güventiğine yapabiteceği etkiyi göz önünde bu[undurmahdlr

96. Çat|şma otan ütketerde cezaeVinde bu[unan kişiter de dahit, qörüşme ya-
p|l,an kişiterin güventiği için öneriLen önlemlerden bifi, ileride teklar yaplla-
cak bir ziyarette ziyaret editen kişiterin güventiğinin takip editebjtme5i için
soruştulmacl[ann bu kişiterin kimtikterini not atlp saklama[andlt soruştur
ma(lLarln, herhanqi biriyle ve herkesle, serbestçe ve özel otarak görüşme-
terine,gerek görütdüğünde, aynl kişilere ziyaretlerini tekfarlamalanna izin
veritmetidir (bu nedente görüşüten kişiterin aztenebitmesi için bu kişiterin
kimtıkterine ihtiyaç vardIr).Tüm üLketer bu koşu[[an kabı.][ etmezLer Ve soruş-
turmacılar benzer 9arantilefi elde etmekte zolti]k çekebi[irteıTanlklann ver-
dikteri ifadeter nedeniyle tehlikeye qirme ihtama[i varsa. sor!şturmacl başka
tür de(iLlefe ulaşmaya çallşmatldlt
9Z Mahkum[ar. a[ıkonmayan kişiLere göre daha fazla o[a5| teh[ike içindedirter.
Mahkumtaı farklı durumlara farkLl tepki[er Verebitil[e., Bu durumtardan birin-
de tutuklu[ar,'dlşarldan" bir soruşturmaclnln bizzat varL|ğlnln koruma an[a-
mlna getdiğini düşünerek çok dikkatsiz konuşarak, farklnda olmadan kendi[e-
rina tehlikeye atabitirteı Ama durum bu otmayabilir. Başka durum[arda mah-

52