Page 57 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

isTANBUL PRoTOKoLü

yap|tdl?" otmatıdlı itk soru, tanığa yapllanln işkence olduğunı] varsayar Ve
eytemin yerini de cezaeviyle slnlrtar, Betti bir tisteye göre soru sormaktan ka-
(lnın, çünkü yapl[antar tam o[arak seçeneklerde yer atmlyorsa bu kişiyi hatatl
yanltlar vermeye zorlayabitiı Kışjnin kendi hikayesini anlatmaslna izin verin.
ancak betirgintiği arttıracak solu[ar soaarak kendasine yardlmcl oLun. Kişiyi,
kendisine ne yaPl[dlğlnı tanlmtarken, bütün duyu[aınl ku[[anmasl için teşvik
edjn, Ne gördüğünü. ne kokusu aLdlğlnü, ne duyduğunu ve ne hissettjğini so-
run.8u, örneğin kişinin qözteranan bağtanmlş otduğu ya da saLdlrlya karan[lk-
ta maruz kaLdığl durumLarda önem[idir-
(h) lŞkence Şüphetisinin i|odesi
101. Mümkünse soruşturmacı[ar, işkence şüphetisi ite 9örüşmetidir soruş-
turmaclLaı bu kişiLere uLusLararasl ve ulusaL hukukun güvence altlna aldlğl
hukuksal, korumayl sağtamatldlrtar
5. Fiziksel delillerin elde edilmesive korunmosü
102. Bir işkence olaylnl veya betli bif işkence kaLıblnl belgelendirmek için
soruşturmaclnln mümkün o[duğunca fazla fizika kanlt topLama5l gerekLidir.
Bütüntüktü Ve tarafslz bir ışkence soruşturmaslnln en öneml,i yönteİinden
biri, fiziksel kanltlarln toplanmasl ve anatazidir soruşturmacl[ar, deli[[erin
olasl ceza yargltama5lnl da içerebitecek iterideki hukuki işlemterde kut-
tanılabitmesi jçin fiziki detitterin ortaya çlkartllmasl ve korunmasıyla i[qi[i
o[arak a[ıkonmada yaşanan olayLar zincirini betgetendirebitmeLidir. işkence
çoğuntukta, insantarln, fiziksel delillerin korunmaslnln Veya klsltlama olmak-
slzln tutulma yerine elişimin başLanglçta zoı hatta imkanslz o[duğu bir çeşit
a[lkonma yerlerinde tutu[dukLarında gefçekl,eştiritiı soruşturmacl[arln her-
hangi bi. yere ya da tesise klsıttama otmaks|zln 9irebiLmelerini Ve işkenae-
nin yaplLdlğı iddia editen yeri muhafaza attına a[abilmeterani 5ağtamak için
Devtetin kenditerine yetki Vermesi qerekir. soruşturmayl yürüten personeI Ve
diğer soruştu.macıl,ar, işken.e yapıtdlğl iddia editen yere itişkin derintikli so-
ruşturma qirişim[erina p[an[amalldlr.soruşturmacltar, jşkence yapltdlğl iddia
edilen mekana herhan9i bir klslttama otmadan ulaşabitmetıdiı Erişim hakk|,
işkence yapltdlğl iddia edilen binaLarl, araçtarı, oflsleri, cezaeVi hü.reLerinı
Veya diğel mekan[arlgibiaçlkve kapaLı alanLarl içermeLiama bun[arla slnlrL|
da olmamaLldlr.

103, soruşturma a[tlndaki her bina ya da a[an, oLasl de[ilLerin kaybolmamasl
için kapatı[matldlı Herhangi bir atanln so.uşturma kapsamlna aLlnmaslndan
itibaren o a[ana 5adece sorı.]ştulmacl[arln ve ekibinin girmesine izin veril-
metidir.5öz konusu mekanda maddi delit olup otmadlğl incetenmelidir Tüm
detitter düz9ün biçimde toptanmatl, düzenlenme[i, pakettenmeti, etiketten-
meli Ve deliLlerin bozulmaslnl, kurca[anma5lnl ya da kayblnl engel,temek için
gavenLe saktanabileceklere yerlere yerLeştili[metidir. Eğer işkence yeterince
yak|n bir zamanda gerçekleşmaşse, kan ve menj 9ibi bu[unan vüCut slvlsl, saç,

55