Page 125 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

lsTANBUL PRoToKOLü

kotojik durumlarln birbirlerinden aylrt edilmesinde Ve değişik dereceterdeki
beyin hasarlarlnln sonuçlarlndan etkılenen hastaLarln tedavi Ve rehabiLitas-
yonunda yararll otduğu kabut editmektediı Nöropsikotoiik değerLendirme,
işkence mağdurtarl içjn nadiren kuttanltlr Ve şimdiye dek işkence mağdurtan
üzerine yayln[anmlş nöropsikotojik bil çatlşma butunmamaktadlr. 8u 5ebepte
aşağldaki bitg]teı işkence gördüğünden kuşkutanltan kişiterde nöropsikolojik
değertendirmenin kultanImlnln ve endikasyon[annın,5ağ[lk hizmeti 5unanLa-
ra rehbertik edebitecek qenel ilkelerinin tartlşllmaslyla sınürhdır, Ku[[anüm Ve
endikasyonta itqıti konulara geçmeden önce, işken(e mağdurlannda nöropsa-
kotojik değel(endirmenin slnIrlaınln farklnda otmak gerektıdir
\a) N ö ro psi ko loj i k d e e rle nd i rn e n i n s ı n ı rI 1 lü klo n
ğ
293. Bu kllavuzun başka yerlerinde de değinildiği gibi, işken(e mağdurtan-
nln değertendiritmesini geneI o[arak karmaş|klaştıran bilçok faktör vardlı Bu
faktörlerin valtlğl, tlbbi ve psikoloiik muayenede otduğu qibi nöropsikoLoiik
değertendirme için de qeçertidır Nöropsikotojik değerlendirme[e.i slnlr[ayan
bazl ek faktörler de söz konusu olabitir, işkence mağdurlan üzerine yapıLmlş
araşt!rmatann eksikliği, geneL nüfus temelli normLara dayanlyor oLması, küL-
türel Ve ditsel farkLlllklar, işkence göamüş oLan[ann yeniden travmatize edi[-
meleri bu faktörler araslnda saylLabi[ir.

294, Yukarlda betırtitdiği qibi, işkence mağdurlannln nöropsikotojik değef,
[endirmesiyle itgiLi titefatürde oldukça az çahşma mevcuttur. KonuyLa iLgiLi
Literatüı çeşitli tipterdeki kafa üavma[an Ve genel o[arak TssB'nin nöropsi-
kotojik değertendirmesi üzerinedit Bu nedenle, aşağldaki tartlşma ve sonraki
nöropsikotojik değertendifmeye iti9kin yorumtar diğer hasta gruptarı için kut-
Lanl[an geneL iLkelerin uygulanmaslna dayanmaktadlt
295- 8atlll ütketerde qeLiştiriLdiği ve uygutandlğl biçimiyte nöropsiko|,ojik de-
ğerlendirme büyük ötçüde istatistikset bir yaktaşlma dayanmaktadlt Bı] yak-
taşlmda standafdize editmiş testterden oluşan batarya (nöropsikotojik test
seti-ÇN) sonuçtarl 9enel nüfu5 teme[[i normtarla karşltaştlnlmaktadlr, Nö-
ropsikotojik değertendirmenin norma dayanan yorum[anna Lurian yaktaşü-
mln katitataf (nitet) anatizit'].1rr ektenebilse bite, ktınik durum gerektirdiğinde
istatistikset yaktaşlma ağlr[lk veri[ir. Ayrıca, beyin hasarl ağlr değiı de hafif
veya orta şiddette ise Veya nÖropsikolojik sorun[arın psikiyatrik bozukLuklara
bağll otduğu düşünütüyorsa, test skorlarına dayaIl yorum yorum yapabitme
gÜcÜ artaa
296. KüLtüreL ve ditset farkL|tlktaı işkence mağduru olduğundan kuşku[anl[an
kişiLerde nöropsiko|,oj;k değerLendirmenin ku[Lanlmlnl Ve uygirLanabitirtiği-
na ciddi bir şekiLde sınlrlandlrabiLir. Testlerin standart çeviriteri yereI di[de
mevcut olmadlkça ve klinik muayeneyi yapan uzman yerel diLe hakim oLma-

122 A.R. Lulia and L.v M.jovski,"Bas( apploa.hes used n Aneri.an and sovet.t]n.al ne!İopsychoL
ogy",Ameican Psltholo9 st, 1917: a1|l1,) 959-968
12]RJ,lYnik"Ove6l.tementofdfferc..es:Ameİcanpsy.hotoqisl,|97a-,a\$):166167
I23