Page 123 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

i5TAN8UL PRoToKoLü

li Psikolojik te'tler, kontrol listeleri ve soru fornlonn ln kullon tmü
285. i§kence mağdı.]rtannln psikoLojik değeltendirmesinde, psikotojik testLe-
rin projektif veya objektif kişitik testteri) kuLtanımüna ilişkin çok az veri yayln-
tanmı5tlr. Ayrlca kişitik testteri, küttürter,ara5ü geçerl,iliğe sahip değitdir 8ü-
tün bu faktörteı işkence mağdurlafınln değerlendifilmesinde psiko[ojik test
kuttanımınl ciddi derecede klsltlamaktadlt Öte yandan nöropsikotoiik testLer,
işken(eye bağtl olarak meydana getmiş beyin hasa.[arlnl saptamada yardlmcl
otabitirter (aşağlda c.4. kl5müna bakınlz). lşkence mağdurlan, yaşadlklannI ve
psikolojik betirtiterj sözle lfade etmekte zortuk çekebitirteı 8azl durum[arda
travmatak olay ve betirti Ötçekterini veya soru formlallnl kultanmak yararll
otabitiı Görüşmeci bu tür ötçekterj kultanmanln yararll olacağlna inanlyorsa,
hiç biri işkenceye dzgü olmamaslna rağmen birçok ölçek mevcuttur,
|k) Klinik izlenin
28z lşkencenin psikotoiik kanltLannl beLgetemek amacıyta ktjnik iztenim for-
mü[e edi[irken soru[acak a[tı önemli soru Vardlr:
(i) Psikotojik butqutarta işkence iddiatarl ara5lnda uyumtu bil i[işki var ml?
(ii) P5ikotojik butqutaı kişinjn küttüret Ve topLumsaL bağ[aml içinde bekte-
nen ya da tipik stres tepkiteri mi?
(iii) Travmaya bağtı ruhsaI bozukLukLann zaman içinde değişkentik 9österdiği
düşünüldüğünde, işkence oLaylanyla iLgi[a oLalak zaman açlslndan durum
nedir? Kişi iyiLeşme 5ürecinin neresindedir?
(iv) KiŞiyi etkltemekte olan 5tre5 faktörleri nele.dir? (Örn€ğin; süregiden
baskl, göçe zortanma, sürqün, aitenin Ve topLumsaI rotan kaybl, vb.) B!
faktöfle.in kişa üzerindeki etkisi nedi17
(v) Fizikset durumta itgiti ne tür faktörler ktinik tabloya etki etmektedir?
lşkence Ve^eya atlkonma 5lraslnda oluşmuş kafa tlavma[anna özeltikle
dikkat edin.
(vi) Ktinik tabto, kurmaca bir işkence iddia5lna işaret ediyor mu?

288. K[inisyenter, psikotojik but9uLarla addia edilen taciz araslndaki uyumLu,
Luk derecesi hakklnda yorumda buLunmatldlrLar. Kişinin gölüşme sllaslndaki
duygusaL durumu ve ifadesı, betirtiteri. atıkonutma ve işkence öyküsü ve iş-
kence öncesindeki kişiset öyküsü tanlmtanma[ldlr- Travmayta bağtantltl ota-
rak özgün betiftıtelin ortaya çlklşı, beLl,i bir psikotoiik butqunun spesifiktiği
Ve psikotojik iştevsettik örüntüleri gibi faktörter kaydedilmelidir. Zorunlu 9öç,
yeniden yerteşim, yeni bir kültüre uyum sağLama zortuktaİ, dit probl,emteri,
ev, aite, sosyaL statüyü yitirme ve de işsaztik gibi ek faktörLer dikkate atünma-
tldlı otayta.ta betirtiLer araslndaki itişki ve uyumtuıuk değerlendiriLmeli ve
tanım[anmal|dla Kafa travmasl ve beyın yara[anmatarı 9abi fizikset durumLar
il,eri tetkik 9erektilebıtir, Bu durum[arda nöloloiik veya nöropsikotoiik değer-
[endirme öneritebiIiı

72I