Page 127 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

isTANBUL PROT0(oLü

otmaslna Ve ikisi 5ıktlkta bir arada buLunma5lna karşln,yatnızca beyin hasan
ktinik nöropsikotojjnin tipik ve 9etenekset ı.]ygulama alanInI oluşturur.TssB
i5e 9örece yeni, iyi araştlrllmamlş ve sorun[u bir uygu[ama a[anldlr,

299, 8eyin yaraLanmasl ve buna bağtl 9etişmiş beyin hasarl. a[lkonma Ve iş-
kence sıtaslnda meydana getebiten çeşittitürde kafa travmalan ve metabo[ik
bozuktuktara bağLı olarak 9eLişebitir. Buntar araslnda ateşli si[ah yaratanma-
Lan, zehirlenme etkileri, açLlk ya da 2arartl madde[erin zorta yutturu[ma5l 50-
nucu getişmiş bestenme bozuktuğu,so[uksuz bırakma Ve suda boğma 9iri-
şamteri sonucu hipok5aveya anoksive en yaygln olarak dayak slraslnda kafaya
9eten darbeter sayltabitir, Kafa darbeteri, en fazla aılkonma ve işkence sıra,
5lnda meydana ge[irter. Örneğin bir qrup işkence mağdurunda, kafaya yönel,ik
darbeLer (%45), bedene yönetik darbeLerden (%58) sonra ikicı en slk gö.üten
bedenseI taciz biçimi otarak bitdİitrniştir.ll1 8u yüzden, işkence mağdurlarl
araslnda beyin hasan oluşma potansiyeti otdukça yüksektiı

500. Hafif ve orta düzeyde uzun dönemLi beyin hasarlanna yoL açan kapall
kafa yara[anmalarl, nöropsikotojik anormatlik açlslndan muhtemelen en 5lk
değertendiriten nedendir. Yara[anma jzLeri araslnda kafadaki yara izteri ola-
bitiı ancak beyin l,ezyontarı genell,ikte tanlsat 9örüntüteme i[e be[irtenemez.
Ruh sağtlğl uzmanıan, klinik tabtoda depresyon ve travma sonrasl stres daha
bask|n ol,arakyer atdlğl için hafifVe orta şiddette beyin hasannl atlayabi[irya
da üzefinde gerektiği kada. durmayabıtirl,eı Bu da kafa travmaslnln potansi-
yet etkisine yeterince dikkat etmemekle sonuçtanabitir Çoğuntukta, mağdur
l,arln şikayetteri, beyin hasarl ya da T558'ye bağtl ol,arak getişebitecek dikkat,
konsantrasyon ve klsa dönem[i haflza zorluklarldlr. Bu şikayettere TssB has,
tataanda da oLdukça slk fastlandlğ|ndan, asllnda kafa travma5lna bağ[l olup
olmadlklannl sormak akta bile 9etmeyebjtiı

301. Tanl koyan ktinisyen, muayenenin itk aşamaslnda, a(|ktama[annda kafa
travmasl öyküsün€ Ve betirtiterin 9idaşatına dayanma[ldlr. Beyin hasan olan
kişiter için genel,tikl,e yap|tdlğl 9ibi, üçünCü şahl5Lardan, özettikte de akra-
baLardan biLgi almak o[dukça yaralll otabitir. Beyin hasartl kişiLerin, sorunun
"içinde" yaşadIklarl için, durum[annl dite getirmede Ve hatta slk 5lk 5lnlrtl-
Ilk[arınln fark|na varmada büyük zorluktar yaşadıklan unututmama[üdlı or-
ganik beyin hasar|yta TssB'yi aylrmada, i[k i2lenimLerde, belirtiLerin kronik
olup olmadığlnl değerlendirmek faydatl bar baştangıç noktasldIr. Dikkat, kon-
5antrasyon ve haflza sorun[arl zaman içinde datgatanma gÖsteriyorsa ve bu
değişkentik anksiyete ve depresyon düzeyteriyte bir itişki açindeyse, o zaman
bunun TssB'nin aşamall doğaslna bağtı olma5ı daha muhtemetdir. Ote yan-
dan, eğer şikayetter kronikse, dalgalanma arz etmiyorsa Ve aite üyeleri tara-
flndan Cla doğrutanlyorsa, itk anda bir kafa travması öyküsü butunmasa bi[e
beyin hasannl bir oLasltlk o[arak hesaba katmak gerekir

124 H. c. Tra!., 6. s.hw.a Lang€l, N,F. 6uris i "Ext€mlraumatisierunq du[ch Folt€l: D]e psychothe-
rapeltG(he Arbeit d€İ Beha.dllngszent.en fi]. Fotte.opfe/; verhattenrthelapie u.d Ve.hltensm.diz n,
1997;18(1):4162

725