Page 253 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

oit Hakıanna ilişkin
Ul!5larara5rBelgeler

Ll]us]ararası Medeni ve Siyasal Haklaı Strzleşmesi'nin 22.
Maddesi; AvruPa insan Haklan sözleşmesi'nin 11. Maddesi;
ve Kopen}ıag Betgesi'nin 6. Paragrafi. Ulusal azııılıklaıa men-
sup kişilerin &gütlenme özgiirlüğü, Kopenha8 Belgesi'nin
32,6 Paraglafi ile Çe4eve SözleşmesLnin 7. Maddesi'nde açık
bir şkilde giivence albna a]mrrnşhİ. Helsinki Belgesi'nin VL

Bölüm, 24. Paragai, AGiT katılımclsl Devletleİe da}ra açık
bir ş€kilde "ülkeleinin Politik [...] yaşamüna siyasi Pa.tiler ve
aracıtlğ,lyla katılmak da dahil, ulusal azırılıklara
demekler [...]
mensuP kişilerin insan hak]a ve temei özgürlükleİden bi-
İeysel olarak veya başkalanyla billikte serbestçe yararlanma-
larınr sağlarna" yiil(ürrüülüğüi 8etirmektedir.

Hak eşitliğine ve ayrım gözetmemeye tam olarak saygı gös-
terilmesi, etnik bağlaİ temelinde siyasi parti oluştı,rma ta-
lebi ve ihtiyacınl azaltmakla veya ortadan kaldumakia bir-
likte, bazı duIun arda ise sPesifik çrkarlann etkin olarak
temsil edilebilmesi, dolapsıyla bunun için etkin kahlrmın
sağlaıabilmesinin tek ümidi bu tiir toP]uluk Partilelinin
varltğı olabilir. Elbette başka temellerde, ömeğin bölgesel

çlkaflar temelinde de partiler kurulabilir. ideal olarak
partileIin açık olmasl ve dar etnik sorunlan aşabilmesi
gerekir; dolayısıyla ana Partileİ, etnik temelde paİti oluşfur-
ma ihtiyaç ve isteğinin azalması için azınhk üyelerini bünye-
lerine alma yollannl suımalıdu. Teıcih edilen seçim sistemi
bu açdan da önemlidiİ. Her halukarda hiçbir siyasal Paİti
veya kuruluş Uluslaraİasü Medeni ve siyasal Haklar SözleŞ-
mesi'nin 20. Maddesi ile Heİ TüIlü lrksal Aynmcıhğın on-
lenmesi St zleşmesi'nin 4. Maddesinde yasaklanmış olan, ırk
temelinde düşmarJığı teşvik etmemelidir.

9) Seçim sistemi, hem yasama orsarrrnln hem de diğer otgan
ve kuİurİtlaİrn üyelerinin seçilmesini sağlayabilir. Tek üyeli
seçim bölgeleli, bu blgelerin nas belirlendiğine ve azuılıİ
toPluluklarırun söz konusu bölgelerdeki yoğuıluğuna bağlı
oiarak azn]ıklarm tatmin edici bir düzeyde temsil edilmesini
sağlayabilirken nisbi ternsit sistemi, azünhk ternsil hakkınn
güvence alhna ahnmasrrüa yardürno olabilir. AGiT kahlımcısı

Devletleİde, nisbi tenrsilin çeşitli biçirrıleri uy8ularımaktadf:

251
-_ --_4+ --