Page 49 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

kulıanılabilir djye bjzde düşündük ama insan hesaP edemiyor. sanlnm bunu
sizle beraber yaPacağız, benim bu kadar geniş hakküm yok, ben
düşüncelerimi açıklamaya kalkarsam çok tızayacak şimdi §oru]annlzl ya da
katkl]annızl almak i§terjz.

soru; lzlediğimiz kadarıyla 0luslara.ası ceza Mahk€mesj'nin kurulması
sürecinde ABD olum§uz tutum taklnan i|k etkjli ülke. Bu tutumunu kak'ta da
süİdürdü. Birleşmiş Milletlere ve kararlanna rağmen müdahalesini sü.dürdü,
bu itibarla ğluslalalasl ceza Mahkeme§i'nin ge]eceği konusunda ne]er
söyıenebiljr ve ABD'nin bu sürecin bir Parçası otma olasnüğı ve şartlan
ne|e.diİ? Teşekkür ederim.

Yrd. Doç. Dr ozan Erözdeni 0lus]ararasl ceza Mahkemesi'nin geleceğj,
daha doğru§u ge]ecekte ne kadar etkili o]acağı tabij ki bil tartüşma konusu.
Sizin de bahsettiğiniz unsurlar, özellikle ABD'nin bu kuluma kalşı yöneltmiş
olduğu muha]efet, gerçekten zihinleri kulca]ayan bir soru. Ama şimdi bu gün;
kadar gelinen 2003 Ekim'ine kadar gelinen aşamayl eğer bi. özetlersek;
A§lında allnan yolun son derece önemli bir yol oldugunu görebiliriz gibi
geliyor bana- ]990'lann başlnda bu fiki., yani bİ Daimi Olus]ararası Ceza
Mahkeme§inin kuruıması fikri bir takım ulu§larara5l §ivjltop]um kuruluŞlarınn
oılaya attığl, arkasünda başka hiç kimsenin durmadığ, bir tkjrdi. Bu fikir
ı998'de bir Bideşmiş Milıetler Konferans)nda oluşturulan bjr statünün
hazlrıanmaslna kadar yoğun bir ]obi faaliyeti il€ bjl kamuoyu oluştuıma
faa y€tj ile ulus]alarasl kamu oyunda işlendi, tabi burada devr;k başkan
saddam Hüseyin'in de özel]ikle Halepçe Katliaml jle son derece büvük katklsı
olduğunu söylemek mümkün, Böylesi bil vahşetin sonraslnda bir taklm
şeylerin hala cezasız kahyo. olmasl, bLı mahkeme fikrinin a.kasında
duran]ann eIindeki en önem]i argümandl. ve g8'de Roma Konferanslnda bu
mahkeme statüsü oIuşturu]urken ABD'nin içine girmiş olduğu muhalefet
etkisiz bıraklıdl, yani mahkeme görece bağım§lz hareket edebi]en savclslnln
kendi a]mlş olduğu duyıımIa.]a, toplamlş o]duğu belg€lere daya]l o]alak
doğ.udan doğruya faaliyete geç€bileceği bir şekilde kurumlaştlrüldı. Bi.az
d€taylna gilmek gerekil§e 98'de ABD şunu söylüyordu; .'0lusla.arasl ceza
Mahk€mesinin yargülama yapabjlmesi içjn sanük olalak suçlanan kişj olarak
o.taya çlkan bireyin vatandaşı olduğır devlett€n izin aİnmasl gerekir, ak§i
ha]de mahkeme faaliyete geçemez." Amerika'nh bu iti.aa be.t;laf edildi ve
bu gün çlkan problemlerin önemli bir s€bebj de budur. Bugün gelinen noktaya
kadaİ 98'den 2002'ye kadar doksana yakın ülke bu anlaşmaya imza attı ve
ABD'nin muhalef€ti halen sürmekıe birıikte son de.ece bence marjjnalize
edilmiş. Bu mahkemenjn şu anda faaliyete geçmesini engellemeyen, aksine
bu mahkemenin faaliyete geçmesinin ne kadar bılyık blr fayda sailayacagını

43