Page 44 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

olıJşturduğumuz zaman daha ötesine gitmey€ gerek yoktuı toplumsal
uzlaşma komfteleri çerçevesinde yüüütü]en faaliyet ise biüaz daha falkhdlr,
Burada yine tabii kolektif çerçevedeki sorum]Liluğun ortadan kaldırılmasü v€
böyleıikle grupların birbirleriyle aralarında önyargıll o]arak karşı karşıya
gelmelerinin yeniden önlenmesi şek]inde bir niyet valdır, ama bu sorumluluğu
bireyselleşti.me, kolektif o]maktan çlkartlP bireyselleştilme yoluyla değil de,
daha çok o ko]ektif sorumluluğu bir karşıltklü sorumlulı]k hal'ne dönüştü,me,
yani çatüşmadaki taraflardan birisi mutIak mağdu., diğeri de mutlak saldlrgan
konumundan çıkanp, ashnda o kolektjf sorumluluk içinde mağdur ve
saldlrgan slfatlannln birlikte varolabileceğjni toPluma bir ikna çabasl ile, ikna

çabasl derken bazl girli kaPaklı kalmış olgulao, olayları gün yüzüne çlkarmak
5uretiyle, ihtilaflara başvurmak, mağdullalla fai]leri bir araya getireİek neden
bu iş böyle oldu, ama her ikitaraftan da mağdullan, failleri bil araya getilerek
neden bu iş böyle oldu sorusunun o.taya atüIıp açük açlk taıtlşmak üzere bir
çözüme gitmek düşünülebjlİ, daha doğrırsu bir yöntem olarak
benimsenmektedir, Dilerseniz bilaz daha somutlaştlrmadan şimdi örneklere
gireyimi Güney Afrika cumhuriyetind€ki toPlumsal, daha doğrıjsu Tülkç€'ye
iam olarak çevir;rsek Cüney Afıika G€rçekIe (zlaşma Komisyonu adı alt|nda
bir kuruluştur bı], tabii tam olarak Türkçe'ye ç€vri]diğinde çok anlamh bir
başltk olmuyor, o yüzden toPlumsal uzlaşma komi§yonu ya da komitesi
aegimlnı ıenımsemet daha doğ.u belki ama bu başlıktaki "gerç€k"
keli"mesinin kuııan,lması da önemli biraz önce bah§etmiş oldirğum o gizli
kalmlş, örtüIü kaImış olguIarl ortaya çıkalarak bir banşhrma, tramvayl
ortadan kaldırma faaliyetleri söz konusu burada, Gün€y Afrika'da bu
komisyon 1995 yıIlnda kuru]up hemen arka§ından faaIiyete geçjp, 2000'lı
yıllann başına kadaı faaliyetinibazı kesintjlere uğramakla birlikte sirdüren bir
ı<omisyondur ve temel olarak cüney Afrika cumhu,iy€tindeki ırk ayrüml
rejimi;den, Apartheid Rejiminden normal diyebileceğimiz bjr d€mokratik
rejime geçiş süıecinde, ırk ay.ümı ,ejiminin ortaya çıkarmlş olduğu toplumsal
yaraların gıderilmesi yollallndan en baş]ıca olarak g6dlmüş bir komite, Çok
iu.ıu t"ı.niı. detaya girmeyeyim, çünkü teknik detaylara girersek aynntllal
jçerisinde boğuluruz gibi geliyor bana, cüney Afrjka'nın halicinde bir çok
jaşka ülkede bu komisyonlar kurırldu, değişik biçimlerde kuruldu, üyelerinin
at;nma yöntemleri, belirlenme yöntemleli değişik, izlenen usuIIer değişikti, o
ytzaen ieneı olarak bu o.tak noktalarü denk düşen ama ilk ö,nek, iIk etkili
i*"ı. Ğr..v Afrika cumhuliyeti oIduğu için diyo,um cüney Af,ika
cumhur;yeti ornegi üzerinden gjde,ek somıJt bilgilel vermek istiyo,um, Bu
ıo-i"yo. oç uıt ır,"ıaun oluşmakta; bu ku,ullardan birincisi Af Komitesi- Bir
aiğ*ı-İ.*. Haklafl Komitesi, üçüncüsü de Rehabiiitasyon Komitesi, Af
K;mitesi, ürk aynm rejimi süresince yasa dışı uygulamalara girişmiş bütün
bireylerin, bunla; siviI kişite. olabili, ya da devl€t görevlisj, resmi görevi ifade

38