Page 42 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

da bu çat§ma kav.amln:n içine girmiyor, çünkü süreklilik unsulu eksik,
yahut ta hahrlayacaksınlzdü. B.owning'in davaslnln Amerika Birleşik
DevletIerin de Jüri tarafından sanlklarln aklanmasıyla sonuçlanmaslndan
sonra baş gösteren klsa süreli bİ zenci ayaklanmasıyla baş gösteren, sanlnm
hatırlayacaksınf, bu da bu çat|şma kapsamlna gi.en bi, durum değil,
Tekrarlıyorum kavramlan, her şeyden önce topIumun gö,ece, geniş bil

kesimini ilgilendiren bir şiddet unsurunu da içeren bi. slcak durumun 5öz
konusu olması, bu durumun süreklilik göstermesive etnik, dins€I ya da siyasi
bir içeriğinin bulunmasl gerekiyo.. Peki bu çahşma kavramlnn içine ne]er
girer ö.neklerle açıklayaylm i§terseniz. Örneğin 1970-1980 arasl Türkiye

;irer, özellikle 7Ho arası Tülkiye gjle.. Örneğin 1984-1999 arasl Türkiye
6zellikle Dogı.ısu ve Güneydoğusu itibariyle girer, Örneğin 1960'larln
ortalanndan ıtiburen Kuzey lrlanda yada Bask ülkesinin lspanya sınırlan
içersinde kalan bölümü girer. Örneğin askeri diktatörlük dönemle,'nde
jeğişjk Latin Amerika ülkelerinde, Arjantin'de, Şili'de, Nikaragua'da, Pefu'da
v-sl askeri ya da sivil diktat6rlük dönemleıinde ortaya çıkan çeşitli durumlar
bu tanımt;içine girer. Örneğin l95o'lerin ortasündan itibaren 19'74'e kadal

xııns uu çatışma kav.amınün içine gner, usteyi de sonuna kadaf da say
derseniz de, neihaıae bu saatleri burada böylelikl€ geçiririı, o yüzden ben
ir,uau auruy,. istefseniz, neyi ka§tettiğimi tahmjn ediyorum az çok
anlatabiımişimdiı Çatışma sonrasl denildiğind€ de, çatüşmanın b'tmesi
ir.r-r.a- söz ediyoruz. Örneğin, 198o'den itibaren 7o'lerin sonundan
lg8o'den bu güne kadar Afganjstan bir çatlşma durumu göstermektedir ama
orada bitmemiş süre gelen bir çattşma sö2 konırsu, toplumsal çattşma söz
ı.,..*r. a* biten çaiışmaıardan bahsetmek istiyorum burada; çatışmala,
jn
."",i rır' Bi.incj yolu çatlşmanln bitmesinin, hani bu biraz kavgada iki
taraf da kavgaya ısınmışken daha iri yan, daha 9üçlü, kuwetli birisinin geliP
ayırması biçıminde bitebiIir. Örneğin 1975-80 arası Türkiye'de yaşanan
il,u., *k*' da.be iIe bitmiştiı 12 Eylül 198o'den son,a Tü*iye'de

insanlar almemlştır, şaddet yaşanmamlştlr falan anlamında söylemiyoruz
irnu, lz rvıtıra.n sonra da Türkiye'd€ işkence tezgahlan va, ve insanlar
aııiyo" upu, toPa. onaylanan idam kara,larüyla da darağaçlarlnda yine
insanlar can verdiIer ama iki değişik siyasi grubun çatüşma§ı çerçevesin de
insanlann birbirlerini öldülmesi olgusu sona erdi, Bu anlamda çatışmanın
.r.*'"o." bahs€diyorum, Yahut da 1995'de Bosna Her§ek, ı999'da
".""
iosova'yı, ı97a'ae Klbns'ı örnek aIabjli,siniz, dışardan bi, askeri güç
-Ol"h"L "hadi bakalüm, aynhn artık kavga etmeyeceksinjz, sıcak
"a""
.rL*. **n" .*.r"ceksiniz d€r" ve çaİşma sona erer, Başka nasıl sona
eİebılil ca!§;a; örneğin tarafla,dan bil tanesınin dtqerin€ üstünlüğunü kabul
.rur-"rj voırvlu sona ereb!lir. Örneğin l994'de Ugdnda da bövle olmuşluİ,
Ö*.g" r**,ye de böyle olmuştur, yan' kavgada taraflardan bİisi
'gnelau
36