Page 48 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı
P. 48
46 fuğrlno 3,{n ii!!: si! ]8trAdtsg A6y i
1982 Anayasa§ı'nrn 26. maddesi, İHAs'ın l0. maddesi ile ka§ aştırJd!ğmda, bun,
lann biİe-bi. örtiışmediği, ancaİ aralannda büyiik ölçtide bir benzerlik bulunduğu 8ö-
rlilüİ. IİtAs'da olürp da, t982 Anayasasinda yer verilmemiş t€k sünırlama nedeni l,ardlr:
"sagü ve ahnhn korunmasf. Buna ka§dık, 1982 Ana},asası, ltlAs\n t0. maddesin-
de bulunmayan dön sıNıama nedenine düa yer vermektedir: "currüuri}€tin temel
nitelikl€rinin korunmasr", "Devletin iüesi v€ mil]eti i]e bölilrmez bütiinlüğiintin ko-
runmasi', 'suçlulann cezalandınlmasİ ve "Kanunun ön8ördüğt meslek sıIlannm ko-
runmasl". Bu anlamda Anayasa Ta§laF'nın IHAS ile bir Parale[ik kurma çabası içinde
olduğu 8ödenmekediİ. Anayasa Taslağü, ltlAs'da olup da 1982 Ana}asası'nda yer ve
rilmeyen "G€nel sagıt v€ genel aİnİün korunması" sınırlama nedenlerini,26, madde-
sine eLJemekte; 1982 Anaya§asİnda ItlAs'dan farklı olarak düzenlenmiş oıan dört sınır-
lama nedenini fika meminden gl(armaktadır. Ana}asa Taslağı, 1982 Anayasaslnda ve
lılAs'da bu]unma}"n iki sınıİlama nedeni daha eklemektedir: "savaş kışkrrtlcüFnın
engellenmesi" ve 'heı t{irlü aynmcılık, düşmanlük veya kin ve nefret sa\,unuculuğunun
en8eltenm€si ". Düşünceyi açıklama özgüIlügiinün eıT ensel nitelit kazanmış standart,
tan düşünüldiiğünde, bu son ü smdama nedeninin euenmesi yerinde olmıışfur,
Ancak aslında [tlAs'ın da düşünceyi aç,tlama öz8ülüğiinün sınlrlannı çok geniş
tllttuğu ortadadır. Devletler, lHAs'da öngörülen nedenleİden baz annı alıp anaya§a-
lanna koyabitirleİ, ancal bu genel çerçevenin öte§ine geçemeder. zira ItlAs, deltetl€r
için, 8üvence sisiemi balomından "minimum §tandafl", sınırlama si§temi bahmrndan
"ma}simrrm standan" olu§turur. IİIAs'da öngöriilenden daha fazla sınırlamaya yer
veren bir devlet, bu slnıİIamarl kulıandüğ oranda demokasi anlayışından uzaklaşrıırş
olur. Hiçbir Al,rupa Anayasasında bu sınırlama nedenlerinin hepsini toplu halde gör-
met mürr*ün değildir. Bu tiİ dedetl€rin anayasalan düşünce özgürlüğiinü birçok kez
yalnzca "küçiiHerin v€ya kişilik haklannın korunmasi' bağlamında sınırlandrmıştır,
lHAs, iç hukukumuzun bir parçası hatindedir, öİnek alınmasıya da iç hutukıın buna
uy8rrn olarak düzenlenme§i zonrnludur, dola}T sıyia bu çaba haklı 8örülebilir; ancak
2l. ytizy,lda yeni bir Anayasa yaparken, Anayasal hükürrıleri formiile ederken lHAs'm
standartlanyla yetinmek çağdaş, özgürltikçü toplıım yaratma arılarışıyla bağdaşma-
maktadır. Neden daha ileri düzeyde bir Anayasa yapma 8a}İeti hakim değil, bunu an-
lamak 8üçtür.
l982 Anayasasinın 26. maddenin tll, hkİasında ye l a\an," Haber ve dİ4iinceleri yay,
n4 araçlarınn kuthnıtınasno itlkin dij2ınlgyici hütümlel, bunlarn yayımı engel,
lememek kaydıyl!ı, düşünceyi bç*Iama w yayma hüriretinin snürlanmas, sayılmaz"'
hükmü de, gerçekte, bil sınrlama hükmüdür, Zira ya}T mü engellemeden de, "düzen-
leme" başİğı altlnda kimi sınıİlamalar 8etiriımesi pekaia mi,imkündiİ, Ömeğin haber
ve düşiiırıcelerin akanlması işleüni neredeyse imkansız krlacak birtakm maddi ko-
şullann yerine getifilme§i koşulunun a-ranmasl dufumunda, bu özgtirlüğiiİ serbestçe
kı.rllanümından söz etmek diçleşecekir, Fıkrann, "getirilecek düzenlemenin sınırlama
sayılmayacats"nü belınmesi, 8erçekte diİenlemeniİ slnlİİa!ıcı niteliğrni o(adan kal-
