Page 34 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

32 Toplmıl s..ın in a,: §iv 6n A.,r,r,
^frı.

olan klasik veݧiyonıı da, kiiltii.el kiİr iklerin siyasal olarak kendileİini ifade etmelenni

istemiyordu. (ültiirel hnrlillerinin siyasi oIaral ifade ediime§ini istem€menin t€mel
nedeni, herkesin kendi hayat tafzınr kendi özel hayatında sürdürmesine imkan tanrn-
makla birlikt€, kamu alanı ve vatandaşl* gibi konuIa,da siyasal taleplerin böi,le bir
kimliı zeminine otuımami§rrır remin eım€ıtj.
Şimdi sessiz devrimin 8erçekleştirdiği veya işaret etüği olgu, aslnda bunırn böi,le
olnaktan ç*ğğdıI. Yani insaİılaİın kiİrlik mensübiyeti onlann kendi taleplerirıi siyasi
olaİaİ seslendirmeleri 8€rektiğini bize söylüyor. Dola},ısıyla §öylemek islediğim şudur|
Türkiye'nin önünde bir h€def var, bu Aınrpa Birli$'diJ, Bu hedeften inşa]lah vaz8eç-
meyecegiz ve her şeye ragnen vazgeçmeyecesmizin işarederini de 8örüyoruz, A\,Tupa
Birliği'nin bügüne kadaI ki getişme çiz8isi de ve çerçevesi de zaten bu sessiz dewimin
§iyasi pratik haline nasıl 8etirilebileceğinin bir mücadelesi şeklinde de okunabilt, Av-
rupa Birliği, tek,kiiltürlüdük özlemi içinde olan 8eniş bir toplumsat kitleyi tek bir kiiltü-
re, tek biİ siyasal küttite ve onun }ilıplanna sıkrşnrmaya çalışan ulus devletin ötesin€
geçen transnational (ürlus-ötesi) bir başka berabertik biçimine doğru gidiyor, Ttiİkiye
Avrupa Birlits'ne üye olmak islediğine göİe, demek ki biz yeni bir anayasayı düşünür-

ken Türkiy€ demokasisinin 8elecek dosusunu da düşünmey€ mecburuz, Bunun an-
lamı, bu sessiz dewimin somutlaşması olaraİ kabul edebileceğimiz çok-kültiirlülüğlin
siyasal ifadelerini anayasamrza yerleşüİmeklir,
Bunu yapabilmemiz içinde asıında Türkiy€ cum}ıuriyeti anayasasında hlit öne,
me süip birçok kitik konu var. Buİılaİdan bir tanesi -çok 8enel bir terirnle söylemek
gerehrse- ıataıdaşl* meselesidir. Bizim anayasa taslatsnda,lo ifadeden yola çüaym,
Hazfladısmız anayasa taslağDda !?tandaşlÜ maddesiİin şöyle }azdmasl gerektiğini
önerdik "Türkiye Curnhuriy€tine vatandaşhİ bağü ile bağlü olan herkese dil, din ve ırk
farh 8özetilmeksizin Türk denir." Bü ifadeden kasümız şudur: Mevcut 82 anayasasl ve
ondan önceki 6l anayasasünda "Tiirk d€vietine vatand§lrk baF ile bağ]ı olan herkes
Tüİk'tit" ifadesi yer ahyor. Biz ise bırna kalşılü "Ttitrkiye Cumhuriyetin€ vatandaşlü
bağ ite bağh oıan he.kese dil, din ve ürk farkı gözetilmeksizin Türk denir" önerisini

getiriyoruz. Şimdi iki ifade}ı yan yana koyduğumuzda faİkı göİeceğimizi zannediyo-
rum, Birincisinde "Tük devleti" deniyot, itincisinde "Türkiye cumhuriyeti" deniyor,

Ve tabi şunu da söylem€m lazurı: Türk devleti ile Tiiİkiy€ cümhuriyeti arasında bir fark
oldüğü aşikar; 196l ve 82 anayasalanrün da devlet€ Türk süfatını elİediği lek madde
bı.r vatand§lık maddesi. 82 anayasasında "TtiJk" lafi başka maddede geçmiyor sadece
latandaşlrk maddesinde "Tiirk devleti" var ondan önceH ve sonraki biitün maddeler-
de devletten bah§€diliİken ya "d€vlel'deniyor ya "Türkiye devleti" deniyor, Mesela
birinci madd€de "Tükiye devl€ti biİ cıımhuriyettir" deniyor, "Türk devleti" denmiyor,
"Tükiye devleti" ama vatandaşlığa gelince 'Türk devleti" oluyor, Bu at,nmm aluru
çizm€t g€rekiyor. lkncisi "Türk'tiır' başka "Türk denir" başka bir ifade, "Tüİk denir"
ifadesinde bizim ka§tımrz şudur: Aslında büada bir ima var, yani aslında Tiiİk degil-
diİ, dil ba}rmından veya diğer öze i}.le. balonndaİ far'Jüıık]aI vaİdır, Bu insanlann