Page 32 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

30 ropimr] B.r n lirs,: slY( alr fuy.9 Alı!r,
'

okullarda ana dil olaiak okutulafiaz" şeuinde bir f*ramu var biliyoİsunuz. Biz bunu
kaldırmak]a birlikte onun yerine şöyie bir hüüm t nerdik "Türkçeden başka di[er-
de -dillerin değil- e$tim öğretim yap ması ile ilgili €saslaİ kanurıla düzenlenir" dedik,

Yani bır ifade bir anaü?sa ilkesi haline 8elirse kanun ko}Dcü iteride Türkçeden başka
di eİde eğitim-öğr€tim yapülmasına imkan verebilir. Zaten lngilizce ve diğer bazı di]-
lerde egitim-öğr€tim yapdıyor, bizim buadaki kastımlz, bu anadil yasağlnın kaldrnl-
masl meselesidir. Bu vesileyle bu8iinkü konuşma konuma da girmiş bıılunuyorum,
Anay$irnın taslağmm toPlumun tüm kesin eri taraJından tamşılmasl öneEıli ve

değerlidir. Ancak salt bu taslağn taݧılİnası da şan değildili herkes kendi pozisyo-
nundan ve kendi duyarlılklan içinden d€mokatik ta.leplerini sesı€ndirebılir, Zaten
arkamdaki döüzde de çok $ızel ve manidar bir ba§lık var: "Toplumsal Banşm lnşa§ı"'
Anayasanün, toplıımsal banşı sağlayabilmesi için bir "sivillik değeri" değeri taşıması
geretir, Pek söylenmiyor galiba, yola önce "siül anayasa" diye çık dı ve bu tabir biraz

yerleşti. Bundan da aynca mennunum. funa altnr çizerek belirtmemiz gerekir lj, "si.
vil" sözcüğ'ünden }.astımlz. yalruzca Tür}.iye'nin anayasa yaplm pratiğinde yeİleşmiş
olan'askerlerin yapt]ğ bir anayasa'veya "askerlerin yapnrdıs bir anayasa"ya karşı

" asker olmayanlarm }aptığı bir anaiasa" değildir, Eib€tte " sivil" sözcügii bunu da içerir
ve militari§t olmayan biİ anayasa özlemini de dile getirir, ama bı,nlann dışünda şu hu,
suslann da arılaşıItr olması gerekiğini özel olarak söylememiz laz lm, sivil biliyorsunuz
bİ başka manada -belki kök manasına daha yaİrn olan manasında- yrrrnaşlarla ilgili-

diI. Dotaystyla her }ufttaşın "lşte bu benim ana}asam" diyebil€ceğ, onu k€ndisinin
yaptığrrİ hiss€debilece$ bir anayasa olmasl geİekir sivil anayasanın, Dola}ısı9a sade-
cep lamentonun veya si}a§i Partilerin bir işi d€ğil ashnda hepimizin işi, Ana},asanın,
he.hangi bir ırnvan sahibirun, bir eıit zümrenin veya he'hang bir mesl€k 8rubunun
ç*rrlanrun yansütüldrğ bil metrn de olmamai 8€rekiyor- süradan vatandaşın baıtıgl
zaman "işte bu benim anayasam" dryebilec€ğl ve onu haİiİaten kucaİlayabitece$ bir

metin olması lazrm.
Bu, aslında sivil anayasanD neden demokatik olmaya da mükum olduğı,rnu gi's,

teriyor, Çünkii biliyorsunuz -burada galiba hukuk öğrencilen de çoğunluha ve meslek-
taşl6nmızrn huzuİunda bunu söylemek belki naif olur ama bir hatırıatma olalak kabul
edin- huİuİ kuralları öz8ürlüİlerimizi krsıtlarlar, asllnda sınırlandmdar, Blırada tabi
özgürlük slnırlandürülmasınün demokatiı ve özgürıüçü olabilnesi için bu stnırlama},l
bizim kendi kendimizin, kendi irademizle benimseyerek ko}İrnamız lazım, Dola}T sıy,

la eğer anayasa/a bir düzenleme 8etireceksek ve bu düzenleme bizim belli kuİalleüa
uymamuı §öyleyecekse, bu kura an ancak kendimiz koydtığumuz zaman kendimizi
özgür hissedebil€ceğimiz bir düzenle ka§ü karşıya oluruz, Bu durum ise zaten, alabil,
diğine açlk, tabulardan tamamen anndır mış ve hiçbt koİku z€minine ihtiyaç bırak-
mayan tarnaınen kalhncı ve d€mokatik bir diiz€n olmasl gerektigini bize bur'ırrı,ryor,
Dolausüyla yeru anayasann sivil biİ ana}asa olabilmesi için çağdaş demokatik stan-
danlanyakalayabilmişolma§ü gerekir.