Page 27 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

Bİh. otrufi| ı* t öı9!iukl& R.j hi B ı6ndan Ağr.9 25

anlayşıfun bir ifadesi olan ve dinin, dinsel düşiincenin, dins€l görünüİIüğtin kamusal
alanda dışlanmasln isteyen bi. aİ ailşın ürünü olaİak anayasada yer alan bu istismaİ
}asaF taslaİta kısmen de olsa yumuşaolmıştır.
Basın özglİlüğiine ilişkin ola.raİ .'t€dbir yoluyla dapğmın önlenmesi yasağ"na
son verildi. M€vcut anayasada dağınık halde bulu.an "adil yaİg anma haİkı'' A!İupa
Insan Haİlan söreşmesi'nin 66. maddesi esas alrnmak suretiyle tek bir madde halinde
yeniden düenlendi.

Vatandaşhİ tanrmlna üşkin üç alternatifli bir öneri sunüldu. 8!İada amaç, bu,
8ünkii anayasada etnü ça§ışım içeren bu vatandaşlÜ tanımrnı, daha çoğırlcu, dÜa
}.apsaFcü, daha tuşatıo bir tanıma kawşfurmaİtı. Vatandaşlığın, herhan8i bir dinsel,
mezheps€l, eınik ya da kütüİel tümeye
çağrrşım yapma}an, bireyleİin deüete olan
aidiyetini ifade eden biİ kalİam olduğuna aç*]ü kaz&dırrnaya yönelik altemaüf öne-
riler suıırldu
siyasi Pani öz8üriüğiine ilişkin olaraİ da bir tatrm değişiİlikler 8etiriıdi. Bir kere

yiiİsek öğenim eiemanlannm siyasi panilerin sadece merkez otganıaİmda görev
yapacaİ.lanna ilişkin sıntrlaIcı hii}üm kaldınldı, Böylelikle yiiݧek öğenim k;ım,
Iannda çaİşaiların siyasi Paİtilere üye olnalanna imİan tanındr, Bu;ada en önernli

değişiılik, siyasi paıtil€rin kapat masüna yol açan
}asaı]ann alarunın daraltılmasıdf,
196l Anayasasının paralei hüİmü esas alınarak, siyasi panilerin tiiziil r€ progİamlan
il€ e9err elinin fiillerinin u}ımasl8ereken esaslann sünürlan daralt d. Mell:ut anava-
sada, 'siyasi partileri-rı tiizii*. pro8fam ve eylerİı]eİi devlelin bağmsl2l8ına, illİesi ve
mi €tiyle bölünmez bütünlü8iine, insan haklaİına, eşittik ve hukuk dev]ed üeıerine,
mi]let e8emenliğine, demokatik ve laik cumhuriyet ilkelerine ayhn oiamaz, sınıfvef
zümr€ diktatörlüğiinü veya herhaİgi bif tür diktatorlti$i saltnmayı ve yerleştirmfr
amaçlayamaz, suç işlenme§ini teşük edemez" ifadeleri var, yeni .insaı
diızenlemede,
haklaİ, devletin ba8ımsırlğ ve bi'liinm€z büttinlüğii, demokrasi, cunhuriyet ve laik_
lik" ilkelerin€ yer verildi.
Bir §iyasi partinin tiizük ve progranında yer alan hüktirnleri dolaysıyla kapatııma§l
zorlaştrİı]dr- Buna
8öre, salt ıiiziitte veya pro8lamda yeİ atan bir hüümden ;aIeketle
biİ siyasi paİti haİİında kapatma davası açıiamayacaİ. ÖnceliJıle Yaıgıtay Cum}ıuriyet
Başsavcısı'nm -Anaya§a Mahkem€si marifetiyle_ o siyasl panlye biı lhıiraa bulunması
8€rekecek, lhtaİı iz]eyen iki aylrk süfe içerisinde soz konusu tiiıitae ya aa programaa
yer alan v€ anayasaya aykır ü aİz eden hütüİYier değiştirildiği taİdirde da; a;,ram;-
yacak; ancak degiştirilmediğinde dava açülabilecek,
siyasi panilerin odaİ olna nedeni/e kapatılabilmesine de ek kiterler
. _ .yoğtınluİ'' 8etirilmiştir.
Mevcut anayasada sadece kriıeri var, İapatmay güçıeştiİmet i;in .'siir;i
lü" ve 'ciddi ıehlike olüştuİma'' krit€rleri eklendi. Yine anayasa ıaahİemesi'nin siyasi
paniieri kaPatabilmesi için bugünkii anayasada teşe iıçıti
çogurıut oyıı aranuten,
taslaka bu üçte iİl* çogunluk oyl şeklinde diizenıenal. siyasi paııerln rapatıma-
srna neden olan mensuplar içh ön8örüien müeyyid€ bir altemaliföneride haıfletildi,
ikinci altematifönerid€ ise tümden bldrr dı.