Page 26 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

24 roolufrgıB,.1i iira!| s v ıa l Ary.r Ar./,

İaİ korunmasr gereken ba§ka kesirnlerine de pozitif a}İımcül* ilke§inin uygulanması
8eİektiği hii(mü konuldu. A},rica "Temel Haİ ve Hüniyeder" başİklı bölüm ve o bö-
lümün attlnda yer alan kıslmlarul başİldarı degiştiriıdi. Tabi bu başlü degiştirm€ bi-

çimsel olarak çok fazla anlamİ değiI ama öz§el olara} anlamlı. 82 anayasasmda "temel
haılar ve ödeüel" ifadesi bulunuyor; biz, bıü "öd€vler" ibaresini kaldlrd* Çünkii bu
ödeüeİ ifadesi, adeta temel ha} ve hüriyeıleri ktıuanabilnenin ön koşulu olaraİ 86-
rülebitiyordü ya da ir},le biİ alg oluşabiliyordu. Hem bu algıyı onadan kald[abilmek,
hem de temel hak ve hiirrit€tlere olan rur8u}T r güçlendirebilmek amacı9a "ödevler"

ifadesi ç*anldü. A},nı şekjlde yürürliilteki anaya§anın 12, maddesinin ikinci fik,ası da
bu çeİçevede kaldırıldı.
82 Anayasasındaİi "Temel Hak ve Hürriyetleri (ötüye Kultanma Yasağı"na ilişkin
iki altematifli bir öneri getirildi. Birinci alternatifte, mevcut Anayasanrn 14, maddesı
nin ilk fikasü kaldırıldl. Böylelik]€ madde, g€rek Ew€nsel Insan Haİlan Bildir8esi'ne ve
gerekse AıTupa Insan Haİlart sözleşmesi'n€ uygun hale getirilmiş olundu, Ikinci alter-
;atifte ise, 2o0l'd€ yapllan degişiklik önerrıli öıçüde korundu, ancak kötüye kullanma
yasaİınrn özeuikle ifade özgürlügü aleyhine ku[anima§ünı en8ellemek amaoyla "faa-
liyetler" ibaresi yerine "eylemler" ibaresi konuldu,

82 Anayasaslnda yaşam hakkına ilişkin bir istisna vardı, sikryönetim veya olağa,
nüstü haIerde yetkili merciin verdiği emirlerin uy8ulanması halinde meydana 8€len
iilünıleri islisna kapsamrna sokan bu hiiİmü -ki böylesi bir istisnaya AlT üpa Insan

Haİları sözleşm€sind€ yer v€rilrn€miştir, kaldlİdık- lşkence konusunu -önemine bi-
naen- ayrü bir madde halinde dlizenledik,
ılııca daha onceki anayasalaİünuzda mevcüt otnayan binakım haklar anayasal

6ıvenceye kavuşturuldu. Bu bağlamda çocuk ha}lan, bilgi edirıme ha*t, kişisel bilgi,
lerin konrnması ha}larüna y€r verildi,
Din ve vicdan hürriy€tine ilişkin üç önemli de$şiklik yapıldı: Bunlardan ilki, din de,
giştirme hakt]nın tanınma§ıdıİ, Esas itibariyle drn değiştirme haİkl zat€n din ve ücdan
iıirnÇtinln bır pa4asıdt. Ama yeni taslakta bu al. ıca ve aç* bir ditle ifade edildi,
Türİj;e gibi dinsel açıdan homoien ve ne yaak ki faI},lı dinsel inanışlara çok da fazla
tolerans;n tuıunmadıF tir toplumda bu hakhn anayasada ayn€a zikedllmesi önemli

ve değerlidir. lkinci olarak, çocuklann eğitiminde eb€veynin dini ve fel§efi inançlanna
devljn myet etmesi !ıikümliilüğü geıirildi, Bu da dinsel çoğulculuğun sağlanması
dn"a' on *nitiktir. Üçüncü olaİak da, zorurılu din derst€rine ilişkin üi
"o"r.o*
altematini önen getirildi, Birinci alıernatifte din dersl€ri zorunlu olmaktan çıkarıldı,
o,"g" ougı, na" g"*uo'. Ikinci altematifte ise din dersleri zorunlu olna}la bırlike is-
ıeyenıerln m aersıertaen mual olmasü esasü ön8örüdü, A}üıca bugünkü anayasanın
24.maddesininsonfıkıasınday€ralan.,dinveücdanhürriyetin€ilişkindiniistismar
yasağ"nın alanl daraltıldı. E§as itibaıiyle dini istismar yasağı özel bir kötilye kullanma
y""ğao. uiçti. ı"ı r" ozgürliiİ için öngöriilmeyen özel kötüye kullanma yasağı sade-

"",""saa"ceain,",icaunözgürltiğiineilişknöngöriilmüşıiir,Türktipimi]itanlaiklik