Page 68 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

noktada belki ontak bi. Paydayl oluşturuyoı AfuPa Birliği ite Avrı]pa lnsan
Haklan sözleşmesi araslnda ortak bir Payda dulumunda KoPenhag Kritell€ri.
Bu doğ.Ultuda, yani Kopenhag Kriterleri, sözleşme hükümlerı, §öz]eşmeye
bağh olarak Av.uPa lnşan Haklan Mahk€mesi'nin verdiğj karar]alla ortaya
çıkan bir takım ölçütleı bjr bütün olarak AvruPa Biıliği sü.ecinde Türkiye'yi
anayasal ve yasa] değişik]iklere gitmeye zo.|ayan etken]er ara§nda. Bu
doğrultüda nasıl bİ süreç yaşandı? ozeilikle 1999'da H€lsinki'd€ yap|]an
zilve sonunda Tü.kiye'ye ilişkin olarak geljşmele. hElandü Ve Türkiye için bir
Katl|lm ortaklığı Belgesi çıkartlldı. Bu Katühm oüklığ, Belgesi, Türkiye ile
ilgjli birtaklm kısa ve orta vadeIi önceIik|eıi içerm€kteydi. Kı§a vadeli
önceIikler, Tü.kiye'nin 2o0l yllı içind€ tamam]anması gereken, orta vadeli
öncelikler ise 2oo1 yıh içe.isinde başlanacak ancak tamamlamasl bİ yıldan
fazla §ü.mesi olanakh oIan hedefler şeklinde öngö.ülmekteydi. Bunlara tek
tek giımek istemiyo.um ama düşünce, dernek özgürlükleri, jşkence
uygllamala.üna karşl mücadele, göz altlna jlişkin standaltlarda. Av,upa
Birliğinin öngördüğü standa.tlarla uyumlu hale geIme, insan haklarlnln yoğun
eğitimi, ölüm cezası ılygulamasln|n asklya alınmasl, radyo ve televizyon
yayınln da ana dilde yayln yasakIayan birtaklm yasa]hükümlerin kaldlrılmasl
gibi t ncelikler, kısa vadeli önceliklel olarak beliltilebılir, Yine orta vadeli
önceliklerden bazılan, tüm birey|e.in bütün insan haklan ve temel
özgürlüklerden tam olarak yararlanmatannın güVenc€ altına altnmasü. ölüm
cezasının ka]d|rllarak Avrupa lnsan Hakla sözleşmesi'nin 6, protokoliinün
imzalanmasl, cezaevlerindeki göz altt koşullannln uluslararası standa(lara
uygün hale getjrilmesi, Milli cüvenlik Kırrulu'nun anayasal rolünün Avrupa
Birliği iye ülke!erinin uygulamaIanyla uyum]aştılllması, olağanü§tü haIin
kaldlnlması şek|inde sıralanabilİ. Bunun üz€rine Türk hükümeti taıaflndan
2ool'de hazlrlanan Ulusal Program kendi ifadeleriyl€ şunu içermekteydi;
başıktar hal'nde slfalanan önlemler dışlnda, şöyle açıklan|yor 0lusal
P.ogramın neyi amaçIacığı: "Türk hükümeti siyasi idari ve yalgı neformlanna
ilişkin çallşmala.ü 2o0ı yıllnda hızlandlracak ve dnerilerini mümkün olan en
küsa zamanda Türkiye Büyük Mi|]et Meclisjne sunacaktır. Bu bağlamda amaç;
özgüllükçü, katı]ımcı, güvenceli devlet olganla0 arasında görev Ve yetkil€ri
dengeleyen hukuk devleti itke§ini üstün kılan, anayasa, yasa hükümlerinin
Türkiye'nin uluslaralası taahhütleri ile AvruPa Birliği standaütIan temelinde
daha da gelişth'lmesidir. Demokrasi ve ınsan haklart alanla.tndaki reform
sürecinde, öncelikle Anayasa gözden geçirilecektiı Anayasa değişikljkleli
yasat düzenleme|elin de çe.çevesjni belirleyecekti. "0lusal Program
görü|düğü üzere i]k etaPta anayasal değişiklikleri hedeflemekteydi ve ulusal

P.ogram ashnda 2ool Anayasa değişikle.i ile uyum yasalan dediğimiz yasal
değişiklel için bi. giriş niteliğinde gözükmekt€dir, 200l Anayasa
aeğişiı.ııtı"rin" bakllağlnda, ilk etapta gözüken Av.uPa lnsan Haklar!
sözleşmesi sistemi ve AvruPa Bir]iği siyasi krjterle.i doğrultusunda bir taküm

62