Page 67 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

ifade edjyo.du. Böy]esi bi. anayasal yapü, hak ve özgürlük]erin
s|nlrlandlnlmasına ılişkin olatak bütün bu düzenlemel€ll€ billikte ya da
denetlenemeyen olağan üstü haı alanl jle birlİkte o]ağanüstü Haı Reijmi nasl]
sonuçlar doğurdu? Şöy]e bir sonuç doğurdu, bu.ada hepimiz birlikte yaşad,k,
özelljkle olağanü§tü halkonusunda Türkiye'de herhangi bir resmimakama ya
da herhangj bjr yargü organına gjtmeden, ki gitme olanaklall yoktı], o
kararnameler de gösterile.ek doğludan doğıuya Avrupa ln§an Hak]ar|
Mahkemesi'ne gidiş yol]an açlld, hatta bjr dönem Avrupa lnsan Hakları
Mahkemesi çok urunca bir süre kabul edilebilir]ik kalalarlnda da ön koşullan
aramadı, iç hukuk yollaı|nln tüketilmesi şanlnü a.amadl. Avrupa lnsan Hakları
Mahkemesi'nin sözleşme ç€rçeve§inde Türkiye'ye ilişkin Veıdiği kararlar
aslında büyük oranda bir anayasal değjşik]iği ya da yasa değişikliğini
gerektiril niteljkteydi. Ama 2001'e kadal böylesi bir ihtiyaca, sözleşmey]e
olan çatışmaya, Av.upa lnsan Haklan Mahkemesi'nin bu konudaki
kararlanna rağmen biı değişjkli]iğe gidilmedi, anaya§a parale]inde
olı!şturuİmuş yasalardaki değjşikIikle. yapllamadl, Ne tür değişiklikler oıdu?
Çok slnırh sayıda değişikljklel oldu, 2ool'd€n önce l987'de, ]993'de,
l995'de ve 1999 'da. 200]'den 6nceki değişikIikler baklmlndan en
kapsamlısl 1995'deki değişjklikler oldu ama 1995'deki denişiklikler de
200l'deki kaPsamda değjldi. Çoğunlukla sendikalarln, kamu kuruluşlann,n
diğer kululuşlarıa işbjlliği, dayanl§ma ya§ak]an kald!n]dl. Birylesi bjr §ınlrİ
değjşikliğe gidildj 1995'de. D€njlebiIil ki 2oo1'den önce Anayasada çok da
faz]a değişikıik o]madl. Avrupa lnsan Hak]an Mahkemesi'nin Tülkjve'de
olağanüstü Hale ihskin Türk mevzuatlyla çellsen kaıaılaıından ya da
sö2l€şme hükümlerinden yine ifade özgürlüğü konusundaki bu tür
karanaldan ya da sözleşme hükmünden, yine siyasi partilel konusundaki
yaklaşüm faıkından bahsetmek istemiyorılm. Konunun slnlrlaını aşıyor. Ben
daha çok anayasa değişikıiklerine bil an önce gelmek istiyorum. Anayasa
değişiklik]e.ini işte bu bütün geleksinimler sülerken adlm adtm geıindi ama
açlkça şöylemek gerekir ki ne Avrupa lnsan Haklalü söz]eşmesi'nin bu
çatışan hükümle.i ya da Av.uPa lnsan Haklall Aahkemesi'nin ve.diği kalarlar,
ne de Tüfkiye'de iç dinamiklel doğrultusunda hukuksal bir rejime ya da
Anayasada slnı.ıandırma rejimine iıişkin o katı si§temin eıenmesine ilişkin
tepki]er, Anayasa değişikliğinde çok fazla rol oynamadl gibi gözüküyoı
Anayasa değişikliklerini 2orlayan daha çok Av.uPa Bİliği süreci oldu. Av.upa
B'rliğini aslında Avrüpa lnsan Haklaı $zleşmesi sisteminden çok ay|rmak
istemiyo.um, çünkü AvruPa Billiği sü.ecindeki siyasi kriterlere baklldığında,
büyük oranda örtüştüğü gö.üıüyor sözleşme §istemiy]e, sözİeşmede yer alan
hükümIerıe, onun da ötesinde özellik]e Avrupa Birliği Adalet Divanlnln
verdiği kararlarda sözleşmeye yapbğl a!flar gösteriyor ki,
aslında AvruPa lnsan Hakları söz]eşmesi Avüupa Minimum standardı olarak
biİliğin hukuk düzeni ile bütün]eşmektedir. İşte KoPenhag Kljte.|eri bu

6]