Page 25 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

oturum Başkanl: Evet, Sayın konuklarümlz, meslektaşlanmlz.

soru: Biraz önce toPlumsal dokuya ilişkin bir allnh yapıldı. Pekiyi
Türkiye'nin toPlumsal doku§u gerçekten de lr]anda ile karşıİaştlnlabilir mi?
Türkiye'de Kürt]erjn yaPlsl incelendiğinde, biiyle bir karşl]aşbrma 2or olur

Doç. Dr. oktay oygun: Ev€t, soruyu çok iyi an]adüğıml söy]eyemem.
Hiçbir ülke birbjrinin beüeri değil. Kuzey lrlanda ile Tü.kiye'nin toplum§a]
dokulan aynı deği|, ama yaşanan etnik sorun]ar ve çatlşmalar açlsından onu
eIe a]dlm. Belçika da örnek verilebiljrdi, lspanya belkj Tirkiye'ye biı pa.ça
benzeyebjljr bu bağ]amda, örnek velilebilirdi. Şunu Vurgüjlamak istedim;
Türkiye'nin avantajı bu, yani otuz bjn insanlmlzln ö]düğü bir şiddet o.tamlnda
bile halk olarak, tüm Tüıkiyelilel o]arak bjübirimize düşman o]mamışsak, iyi
ilişkilelimiz devam ediyor§a, Tü.k veya Kürt olduğu jçin insan]aı, vatandaşlar
oıarak dışlamıyorsak, bu önemli bir avantajdıl. Eğel böyle olmasaydı, iç barüşı
sağ]amak daha zo. olurdu, Düşünün, in§an]a. aynı apartmanda oturmasa,
birbirlerine klz alıp vermeseler, bilbjrlerjyle allş veriş yapmasalar, böyıesi val,
mesela Klbnsta birleşme olduğunda bu sorun bir parça yaşanacak, ge.çison
g€ljşmeler aksjni gösteriyo. ama... Türkiye'nin böyle bjl solunu yok. Bu bir
avantajdlr Tü.kiye için, Bunu vurgu]amaya çahşmlşnm. Buyurun.

Ben oktay Hocanln dedikIeıjn€ blr jki husus eklemek istiyorum. sayün
a.kadaşlmüzın sorusundan ben üç aşağı, beş yukalı şu iz|enimj edindim.
Türkiye'deki fark]lIlk 1.landa'dak' farkİhktan daha büyüktüı Tülkiye'deki
sorun ofadakind€n daha fazladır diye bi. jzlenim edindim, Bu jzlenimim acaba
yanlüş ml, çünkü ben bu iz]enim üze.ine konuşacağlm. Soru sahibine §ormak
istiyorum, Türkiye'deki so.un daha büyüktür diyorsunuz değil mi? Evet,
Yalnlz bakınlz, lrlanda'da lııandahlar ile lngilizler ara§ında hem etnak hem
dinsel farkİllk var. oysa Türkİye'de Türk]el ile Kürt]er a.aslnda sadece etnjk
fark]lLk var, dinsel faıklıhk yok. Diğer yandan klanda, |ngiliz lmparatonuğuna
kanlma süreci içinde çok büyük §avaşla. yaşandı ve bjrleşme gerçekleşti.
oysa osman]ü lmParatorluğu Küıtlerin çoğunlukta olduğu bö]ge]eri kendi
siyasi denetimine dahi] ede.ken bir çatlşma yaşanmadı. Tam tersine,
Malazgirften beli Kültl€r osmanlü lmparator]uğu'na yardımcı oldular, llk
çatlşmanün çıkmasl lao6'dll. Ne raman? ]LMahmUt leformlan ile ilgi]jolarak
me.kezileştirici bjr taklm reformla. yapmaya gjriştiklerinde. o da zaten
l843'd€ ortadan kalktı. Esas çahşma 1925 ve devamıdür. o da u]u§ devletjn
kuruImasl sılas,nda her şeyjn tek tip o]masın,n gerekmesi yı]zünden oldu. o
yüzden ben bu düşünceye pek katılamayacağlm. lrlanda'nln hem etnik ve
din§el farkllık var Tü.kiye'de ise sadece etnik farkhlık Vaı Bütünleşmenin

]9