Page 16 - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Hukukun Üstünlüğü Seminerleri

paketleri dediğimiz reto(mlarla Türkiye'nin neler elde ettiğini açlkça görmek gerekir.
Uyum paketleri ile Türkiye neler elde ettiğinin farklnda olan bir insan olarak, ayd|n
olarak, demokrat Vatandaş olarak, dlş dinamiklerin etkisiyle, hangi meselede ne kadar
ciddi boyutlarda mesafe katettiğimizi görmek gerekir. Nedir bu? Türkiye'de, uyum
paketleri ile insan haklarının alanlarını genişlediğini görüyoruz. Düşünce ve inançların
Türkiye'de rahatça savunulduğunu görüyoruz. Daha açık söylemek gerekirse Türk
hukuk sisteminden idamın kaldırıldığını açükça görüyoruz. Bunu biraz daha açmak
istiyorum. Türkiye'de hukukun üstünlüğü gibi, idamln siyasi hayattan çlkartllmasl gibi
mefhumlar Ve kavramlar öyle söylendiği gibi kolay elde edilmiş değildir.

Türkiye'de hukuk uluslararası evrensel hukuk anlayışı ile oluşmaya başlamlştlr.
Türkİye'de re.iim Ve sistem ne ise, hukuk Ve içtihat Varsa, ona gör oluşmaktadIr. Bizim
kendimizin uyguladlğl hukuk uluslararası hukuk değildir. Uluslararasl hukukun,
hukukun üstünlüğü kavramlarInln kendi anlaylşlmlza göre yapsak bile, İiiliyatta bu pek
de mümkün olmamlştlr. Yani geçmişe baktığımızda ne zaman Türkiye'de bir askeri
rejim söz konusu olmuşsa, hukuk Ve içtihat ona göre oluŞmuştur. 17 yaşlndaki insanlarl
normal zamanda asmanlz mümkün değildir. Ama 12 Eylül 1980 rejimi varsa ve faşizm
ayakta ise, onu asmak mümkündür. Çünkü hukuk onlara göre oluşmaktadır, Türkiye'de.
Onun için hukukun bluşma biçiminde evrensel hukuk anlayışını baz almak Türkiye için
sanıldığı kadar kolay olmamaktadır. idamların Türk siyasi hayatlndan ç|kartllmasl,
hukuk sisteminden çıkartllmaslnln kolay mı olduğunu zannediyorsunuz? Bu haklar bu
kadar kolay ml elde edilmiştir? Ne diyorlardl? "Beslemeyelim de asallm mı", "Bunlarl
hep besleyecek miyiz" diyorlardı. Ne yapmak gerekir? "Asmak gerekir" diyordu. Hatta
daha da ileri gidiyordu. Kürt halklna yaklaş|rken insanlar, "en iyi Kürt ölü Kürt'tür"
anlayışının kaldırılmasının kolay mı olduğunu zannediyorsunuz? Te|affuzu size çok
kolay gibi gelebilİr ama elde edilmesi çok kolay olmamlştlr.

Türkiye Avrupa Birliği süreciyle bu tabularln bir klsmlnl ylkmlştlr. işte bu nedenlerle.
Türkiye'nin Avrupa Birliği sürecine dahjl olmaslnl kabul eden bunu savunanlarln
başında gelen insanlm. Çok rahatlm çünkü şuna inanlyorum Ve açlkça altlnl çizmek
gerekirse, "Türkiye kendi iç dinamikleri ile bir tak|m ciddi meseleleri çözme konusunda
yeterli gelmemektedir. AVrupa Birliği süreci bu meselenin çözümünde en etkin
faktörlerden birisi olmaya devam edeceKir." Peki daha ne getirecektir AVrupa Birliği
süreci bu konuda? Biraz önce sayln Altan da söyledi, birey eksenli meseleler çok daha
ön plana çlkacaktlr. Yani insan hak Ve özgürlükIeri, insan olabilmenin siyasi ortamlnl,
ekonomik ortamlnl, sosyal ortamınl, hukuksal ortamlnl yaratacak bir çerçeveyi
Türkiye'de ortaya koyacak Ve hazlrlayacaktlr. Bu nedenle Avrupa Bir|iği sürecine
bakarken de başkaların|n dediği gibi "Efendim, Türkiye'nin komp|olarla karşl karŞlya
olduğu, SeVr antlaşmaslnln hortlatlldlğlnl, bu konuda bizim çok gaİil olduğumuzu,
bizim bu konuda gerçekten çok saİ yaklaştlğlmlzl" söyleyen kim? Kendisini ulusalcl
zanneden bir taklm arkadaşlarlmlz. Daha doğrusu şoven milliyetçi anlaylşl, yaklaşlmlnl
itham eden insanlar. Ben aç|kçasl bu ulusal solcu arkadaşlarlmlzln da gerÇekten ne
demek istediklerini, ne yapmak istediklerini çok anlamlş da değilim. Bunlar olsa olsa

18